»»» Ματαιότητα
Ματαιότητα
Είς Εὐτρόπιον - Ἁγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου
Πρόλογος
Οἱ δύο λόγοι «Εἰς Εὐτρόπιον» τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (354-407) εἶναι ἀναμφισβήτητα ἀπό τά πιό ἀντιπροσωπευτικά δείγματα τόσο τῆς ρητορικῆς δεινότητος ὅσο καί τῆς ποιμαντικῆς δεξιοτεχνίας τοῦ μεγάλου ἱεράρχη.
Ἀλλά ποιός ἦταν ὁ Εὐτρόπιος; Ἕνας εὐφυής καί πανοῦργος αὐλικός, πού εἶχε κατορθώσει μέ τέχνασμα νά δώσει ὡς σύζυγο στόν τότε αὐτοκράτορα Ἀρκάδιο (395-408) τήν Εὐδοξία, πανέμορφη κόρη στρατιωτικοῦ. Κερδίζοντας ἔτσι τήν εὔνοια τῆς νεαρῆς αὐτοκράτειρας, ἀναρριχήθηκε στήν ἐξουσία καί σύντομα ἔγινε πρωθυπουργός. Πανίσχυρος καί ἀσύδοτος καθώς ἦταν, χρησιμοποιοῦσε ἀδίσταχτα κάθε µέσο γιά νά ἱκανοποιεῖ τήν ἀχαλίνωτη φιλοδοξία καί τήν ἀκόρεστη πλεονεξία του. Ὁ λαός τόν μισοῦσε καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἀσκοῦσε δριμύτατο ἔλεγχο τῶν παρονομιῶν καί τῶν ἐγκλημάτων του.
Φύσηξε ὁ ἄνεμος καὶ σκόρπισε τὰ φύλλα...
Ὁ Εὐτρόπιος ὑπῆρξε ὕπατος(=ἀνώτατος ἄρχοντας τοῦ κράτους), σύγχρονος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Κατόρθωσε νά γίνει ὁ στενότερος σύμβουλος τοῦ αὐτοκράτορα Θεοδοσίου καί μετέπειτα νά ἀνέλθει στό ἀξίωμα τοῦ ὑπάτου (395). Ὑπῆρξε ἰδιαίτερα ἀντιπαθής στό λαό λόγω τῆς σκληρότητας καί τῆς φιλαργυρίας του. Ἐπακολούθησε ἡ καθαίρεσή του ἀπό τήν αὐτοκράτειρα Εὐδοξία καί τόν Γότθο ἀρχηγό τῶν μισθοφορικῶν στρατευμάτων Γαϊνᾶ. Ὁ λόγος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου πρός τόν Εὐτρόπιο γράφθηκε τό 399 μετά τήν ἐκτέλεσή του, παρά τίς προσπάθειες τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου γιά τήν ἀκύρωση τῆς θανατικῆς του ποινῆς.
ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΕΥΤΡΟΠΙΟΝ
ΕΥΝΟΥΧΟΝ ΠΑΤΡΙΚΙΟΝ ΚΑΙ ΥΠΑΤΟΝ
Πάντοτε μέν, ἰδιαιτέρως ὅμως τώρα εἶναι κατάλληλος ὁ καιρὸς νὰ ποῦμε:
Ματαιότητα ματαιοτήτων, καὶ ὅλα εἶναι ματαιότητα.
Ποῦ εἶναι τώρα ἡ ἐντυπωσιακὴ πρωθυπουργικὴ στολή;
Ποῦ εἶναι οἱ πανηγυρικοὶ φωτισμοί, τὰ χειροκροτήματα, οἱ χοροί, τὰ συμπόσια καὶ τὰ πανηγύρια;
Ποῦ εἶναι τὰ στεφάνια καὶ οἱ πολύτιμες χλαμύδες καὶ ὁ θόρυβος τῆς πόλεως καὶ οἱ ζητωκραυγὲς τοῦ ἱπποδρόμου καὶ οἱ κολακεῖες τῶν θεατῶν;
Ὅλα ἐκεῖνα χάθηκαν.
Φύσηξε ὁ ἄνεμος καὶ σκόρπισε τὰ φύλλα καὶ μᾶς παρουσίασε γυμνὸ τὸ δένδρο νὰ σείεται μέχρι τὶς ρίζες του...
Υπερηφάνεια
Ἡ ὑπερηφάνεια τοῦ νοῦ εἶναι ἡ σατανικὴ ὑπερηφάνεια, ἡ ὁποία ἀρνεῖται τὸ Θεὸ καὶ βλασφημεῖ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γί’ αὐτὸ καὶ πολὺ δύσκολα θεραπεύεται. Εἶναι ἕνα βαθὺ σκοτάδι, τὸ ὁποῖο ἐμποδίζει τὰ μάτια τῆς ψυχῆς νὰ δοῦν τὸ φῶς ποὺ ὑπάρχει μέσα της καὶ ποὺ ὁδηγεῖ στὸ Θεό, στὴν ταπείνωση, στὴν ἐπιθυμία τοῦ ἀγαθοῦ.
Ἡ πνευματικὴ εἰρήνη τῆς καρδιᾶς
Ἡ καρδιά σου, ἀγαπητέ, κτίσθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ μόνο γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτόν, δηλαδὴ γιὰ νὰ ἀγαπᾶται καὶ νὰ κατοικῆται ἀπὸ αὐτόν. Γι᾿ αὐτὸ καθημερινὰ σοῦ φωνάζει νὰ τοῦ τὴν δώσῃς: «Υἱέ, δός μου τὴν καρδιά σου» (Παρ. 23,26).
Πῶς πρέπει νὰ ἐκπαιδεύουμε τὸ νοῦ μας, γιὰ νὰ τὸν φυλᾶμε ἀπὸ τὴν ἀμάθεια
Ἂν ἡ δυσπιστία στὸν ἑαυτό μας καὶ ἡ ἐλπίδα στὸν Θεό, οἱ τόσο ἀπαραίτητες σ᾿ αὐτὸν τὸν πόλεμον, μείνουν μοναχές, ὄχι μόνον δὲν θὰ νικήσουμε, ἀλλὰ καὶ θὰ γκρεμισθοῦμε σὲ πολλὰ κακά. Γι᾿ αὐτὸ τὸ λόγο, κοντὰ σὲ αὐτὲς χρειάζεται καὶ ἡ ἐκγύμνασι, ποὺ εἶναι τὸ τρίτο πρᾶγμα ποὺ εἴπαμε στὴν ἀρχή, ἡ ὁποία πρέπει νὰ γίνεται πρῶτα μὲ τὸ νοῦ καὶ μὲ τὴ θέλησι.