»»» Σταυρός
Σταυρός
Εἰς τὴν Ὕψωσιν τοῦ τιμίου Σταυροῦ.
τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσόστομου
λόγος εἰς τὴν Ὕψωσιν τοῦ τιμίου Σταυροῦ
Πᾶσα μὲν ἡ ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολὴ μεγίστην χαρὰν καὶ εὐφροσύνην τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεργάζεται. Πέφυκε γὰρ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, τῶν κρειττόνων ὀρεγομένη, ἀεὶ σπεύδειν ἐπὶ τὴν τῶν βελτιόνων κατάληψιν. Οὕτω γοῦν ἡδεῖα τοῖς πλέουσιν ἡ ἐκ χειμῶνος εἰς εὐδίαν καὶ γαλήνην μετάβασις· ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς ὁδοιπόροις ἡ ἐκ καμάτου ἐπ' ἀνάπαυσιν ἡσυχία· ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς λυπουμένοις ἡ ἐκ κατηφείας εἰς εὐφροσύνην μετάθεσις· ἡδυτέρα δὲ καὶ τοῖς νοσοῦσιν ἡ ἐξ ἀσθενίας εἰς ὑγίειαν καὶ εὐρωστίαν ἀνάληψις· ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς πολεμίοις ἡ ἀπὸ ἔχθρας εἰς φιλίαν καὶ εἰρήνην βεβαίωσις· ἡδυτέρα δὲ καὶ ἡ ἀπὸ τοῦ σκότους καὶ τῆς νυκτὸς εἰς τὴν ἡμέραν μετάπτωσις. Καὶ πᾶσα πρᾶξις, ὡς ἔστιν εἰπεῖν, ἡδυτέραν ἔχει τὴν ἐργασίαν, ὅταν ὄφελος μετὰ τοῖς ποθοῦσιν αὐτὴν ἀπεργάζηται. Οὕτω γοῦν ὁρῶμεν καὶ τὴν ὑπὸ Θεοῦ δεδομένην ἡμῖν ἀπόλαυσιν, τῇ μεταβολῇ τὴν εὐφροσύνην ἡμῖν παρεχομένην.
Ἱστορικὸν ἐγκώμιον περὶ τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ
Κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον ὁ τῆς Αἰλίας ἐπίσκοπος Μακάριος ὁ φερώνυμος ἦν Ἑρμονᾶν διαδεξάμενος.
Ὁ δὲ Μέγας Κωνσταντῖνος μονοκράτωρ γενόμενος πᾶσαν τὴν φροντίδα εἰς τὰ θεῖα μετήνεγκεν.
Τὸ πολίτευμα τοῦ Σταυροῦ
Τοῦ σεβασμ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου
Κάθε ἀνθρώπινη πολιτεία ἔχει ἕνα νομικὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο κινεῖται, γιατὶ εἶναι γεγονὸς ὅτι μετὰ τὴν πτώση τοῦ ἀνθρώπου οἱ συνθῆκες ζωῆς γίνονται δύσκολες. Ὁ ἄνθρωπος περιέπεσε στὸν σκοτασμὸ τοῦ νοῦ καὶ ἄλλαξαν οἱ σχέσεις του καὶ μὲ τὸν Θεὸ καὶ μὲ τὸν συνάνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος μὲ σκοτισμένο νοῦ γίνεται ἰδιοτελής, φίλαυτος, αὐτάρκης, ἐμπαθής καὶ αὐτὸ ἔχει τραγικὲς συνέπειες γιὰ τὴ ζωὴ τῆς κοινωνίας. Γι' αὐτὸν τὸν λόγο ἐμφανίσθηκαν πολλοὶ νομοθέτες ποὺ ἀγωνίσθηκαν καὶ ἀγωνίζονται νὰ κάνουν ὑποφερτὲς τὶς κοινωνικὲς συνθῆκες.
Τὸ θεμέλιο τῆς νέας ζωῆς
Τοῦ Ὁσίου Ἰουστίνου Πόποβιτς
«Πολλοὶ γὰρ περιπατοῦσιν, οὓς πολλάκις ἔλεγον ὑμῖν, νῦν δὲ καὶ κλαίων λέγω, τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ.» (Φιλιππησίους 3, 18)
Ἀντίθετα στὴ ζωὴ ἐν Χριστῷ στέκει ἡ ζωὴ χωρὶς τὸ Χριστὸ καὶ ἐνάντια στὸ Χριστό. Αὐτὴ ζοῦν οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ, «οἱ ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Μποροῦν καὶ ὑπάρχουν τέτοιοι; Μὰ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸ θάνατο, ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀπὸ τὸ διάβολο, ἀπὸ τὴν κόλαση. Ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ «δύναμη τοῦ Θεοῦ» καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ εἶναι καὶ ἀνθρώπινη δύναμη καὶ ἀνθρώπινη δόξα. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι θεμέλιο τῆς νέας ζωῆς, τῆς αἰώνιας ζωῆς, θεμέλιο τῶν Ἀποστόλων, θεμέλιο τῶν Μαρτύρων, θεμέλιο τῶν Ὁμολογητῶν, θεμέλιο τοῦ ἀσκητισμοῦ, θεμέλιο τῆς ἁγιοσύνης, μὲ μία λέξη, θεμέλιο ὅλου τοῦ εὐαγγελίου καὶ τῆς πίστης καὶ τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς προσευχῆς καὶ τῆς νηστείας καὶ τῆς πραότητας καὶ τῆς ἀνοχῆς καὶ τῆς ταπεινοφροσύνης καὶ τῆς ἀπάθειας καὶ τῆς θεοποίησης. Ναί, εἶναι «ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ», μὲ τὴν ὅποια οἱ ἄνθρωποι νικοῦν ὅλους τοὺς θανάτους, ὅλες τὶς ἁμαρτίες, ὅλα τὰ κακά. Καὶ τὸ ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι ἐνάντιοι στὸ σταυρό, τοῦτο εἶναι πράγματι ἀξιοθρήνητο. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅγιος Ἀπόστολος κλαίγοντας μιλάει περὶ τῶν ἐχθρῶν τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ. Καὶ οἱ ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ εἶναι πρωτίστως ἐχθροὶ τοῦ ἑαυτοῦ τους, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων, ἀφοῦ σκοτώνουν τὸν ἑαυτό τους ὄχι μ’ ἕνα θάνατο ἀλλὰ μ’ ἑκατοντάδες, καὶ ρίχνουν τὸν ἑαυτό τους ὄχι σὲ μία κόλαση ἀλλὰ σὲ χιλιάδες. Ὀφθαλμοφανῶς, ἐκεῖνοι εἶναι ἐχθροὶ τῆς ἀθανασίας τους, τοῦ παραδείσου τους, τῆς σωτηρίας τους, τοῦ θεϊκοῦ τους προορισμοῦ, καὶ μ’ αὐτὸ εἶναι ἐχθροὶ καὶ τῆς σωτηρίας ἀλλήλων καὶ τῆς ἀθανασίας ἀλλήλων, ἀφοῦ μποροῦν νὰ τοὺς σκανδαλίσουν καὶ νὰ τοὺς ἀποτρέψουν ἀπὸ τὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας καὶ νὰ τοὺς σπρώξουν στὸν γκρεμὸ τοῦ πνευματικοῦ θανάτου.
09. Κεφάλαιο Η΄ - Γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός
α. Το σκάνδαλο του Σταυρού
1. Ο άγιος απόστολος Παύλος λέγει:
« Ο θάνατος του Χριστού στον Σταυρό είναι:
• για τους Ιουδαίους σκάνδαλο, αφού ο Νόμος ορίζει: επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου (Γαλ. 3,13, Δευτ. 21,23).
• για τους λογοκράτες έλληνες μωρία. Οι λογοκράτες λένε: Πώς είναι δυνατό εκείνος που δεν μπόρεσε να περιφρούρηση τον Εαυτό Του και να Τον προφυλάξη από τέτοιο θάνατο, να είναι σωτήρας άλλων;
• για μας, τους σωζομένους, είναι Θεού δύναμις και Θεού σοφία» (Α’ Κορ. 1,24).
Ὁ σταυρός μας καὶ ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ
Ὁ Κύριος εἶπε στοὺς μαθητές Του: «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἂς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἂς σηκώσει τὸν σταυρό του κι ἂς μὲ ἀκολουθεῖ».
Γιατὶ εἶπε, «τὸν σταυρό του»; Ἐπειδὴ εἶναι σταυρὸς προσωπικός. Κάθε ἄνθρωπος, δηλαδή, ἔχει νὰ σηκώσει τὸν δικό του σταυρό, ὁ ὁποῖος, ὅμως, ὁνομάζεται συνάμα καὶ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ.
Γιὰ κάθε ἄνθρωπο «ὁ σταυρός του» εἶναι οἱ θλίψεις καὶ οἱ ὀδύνες τῆς ἐπίγειας ζωῆς, θλίψεις καὶ ὀδύνες προσωπικές.
Γιὰ κάθε ἄνθρωπο «ὁ σταυρός του» εἶναι ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία καὶ οἱ ἄλλες ἀσκήσεις τῆς εὐσέβειας, μὲ τὶς ὁποῖες ταπεινώνεται ἡ σάρκα καὶ ὑποτάσσεται τὸ πνεῦμα. Εἶναι κι αὐτὲς προσωπικές, καθώς πρέπει νὰ ἀναλογοῦν στὶς δυνάμεις τοῦ καθενός.
Γιὰ κάθε ἄνθρωπο «ὁ σταυρός του» εἶναι οἱ ἁμαρτωλὲς ἀδυναμίες καὶ τὰ πάθη, προσωπικά ἐπίσης. Μὲ ὁρισμένα ἀπ' αὐτὰ γεννιέται, ἐνῶ ἄλλα τὰ ἀποκτᾶ στὴν πορεία τῆς ἐπίγειας ζωῆς του.
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.
Εις το πάθος του Κυρίου και εις τον Σταυρόν
Αγίου Αθανασίου του Μέγα
«Καὶ ἐλθόντες εἰς τόπον λεγόμενον Γολγοθᾶ,
ὅ ἐστι Κρανίου τόπος λεγόμενος,
ἔδωκαν αὐτῷ οἶνον πιεῖν μετὰ χολῆς μεμιγμένον.
Καὶ γευσάμενος,
οὐκ ἤθελε πιεῖν.
Σταυρώσαντες δὲ αὐτὸν,
διεμερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ,
βάλλοντες κλῆρον·
ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ Προφήτου·
∆ιεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς,
καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον.
Καὶ καθήμενοι ἐτήρουν αὐτὸν ἐκεῖ.»
Καὶ εἰς τὰ ἑξῆς.
Γιατί σταυρώθηκες, Κύριε;
Τί ζητάει ὁ Χριστὸς καρφωμένος πάνω στὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ μέσα σ’ ἕνα κόσμο παραδομένο στὴν ἀπόλαυση τῶν κάθε εἴδους ἡδονῶν, σ’ ἕνα κόσμο κραιπάλης καὶ κάθε κακίας, σ’ ἕνα κόσμο ποὺ χλευάζει κι Αὐτὸν καὶ τὴ δημιουργία Του; Καὶ πόσο ἀταίριαστος φαίνεται στὰ μάτια μας ἕνας Θεὸς σταυρωμένος, γυμνός, μὴ ἔχων εἶδος οὐδὲ κάλλος ἀνάμεσα σὲ περικεφαλαῖες Ρωμαίων στρατιωτῶν καὶ σὲ ἐπιβλητικοὺς ἀρχιερεῖς, ποὺ χαϊδεύουν ἀνέμελα τὶς γενιάδες τους...
Εἴκοσι αἰῶνες ἀπὸ τότε κρέμεται ταπεινωμένος στὸ Σταυρὸ τοῦ ἐξευτελισμοῦ καὶ τῆς ἐξουθένωσης μέσα σὲ κάθε ναὸ μικρὸν ἢ μεγάλον χωρὶς νὰ μιλεῖ σὲ κανέναν, χωρὶς νὰ διαμαρτύρεται, χωρὶς κἂν νὰ παραπονεῖται «οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς. Κι ὁ κόσμος Τὸν παρατρέχει, ἡ Ἱστορία συνεχίζει τὴν πορεία της, τὰ πλήθη Τὸν ἀγνοοῦν, οἱ γλετζέδες ὅλης τῆς γῆς χορεύουν μέχρι πρωΐας σβήνοντας μ’ ἐπιμέλεια τὴν εἰκόνα Του ἀπὸ τὴ μνήμη τους.
61. Η Σταύρωσις
Ο Σταυρός — Οι δύο Κακούργοι — Εις Γολγοθάν — Θυγατέρες Ιερουσαλήμ! — «Πάτερ άφες αυτοίς», — Αγωνία της Σταυρώσεως — Ο Τίτλος επί του Σταυρού — Η λύσσα των Ιουδαίων — «Διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου» — Ο Μετανοών Ληστής — Αι γυναίκες από της Γαλιλαίας — «Γύναι, ιδού ο Υιός Σου» — Το μεσημβριανόν σκότος — «Ηλί, Ηλί, λαμά σαβαχθανί;» — «Διψώ» — Όξος πιείν — «Εις χείρας Σου» — Τετέλεσται. — Ο Εκατόνταρχος — Τι κατώρθωσεν ο Σταυρός του Χριστού — Αίμα και ύδωρ
«Τότε ο Πιλάτος παρέδωκεν Αυτόν αυτοίς ίνα σταυρωθή». Ο χρόνος ο απαιτούμενος προς την αναγκαίαν προπαρασκευήν δεν θα ήτο μακρός, και οι στρατιώται εξέδυσαν τον Ιησούν την χλαμύδα, και ενέδυσαν Αυτόν τα ιμάτια τα ίδια. Όταν ητοιμάσθη ο Σταυρός, έθεσαν τούτον επί των ώμων Του, και Τον απήγαγον εις τον τόπον της τιμωρίας. Το εγγύς της μεγάλης εορτής, αι μυριάδες αίτινες παρευρίσκοντο εν Ιερουσαλήμ, κατέστησεν επιθυμητόν να επιληφθώσι της ευκαιρίας όπως ενσπείρωσι τρόμον εις όλους τους Ιουδαίους κακοποιούς. Δύο λοιπόν εξελέχθησαν προς θανατικήν εκτέλεσιν συγχρόνως με τον Ιησούν, δύο λησταί και στασιασταί εκ των χειρίστων. Οι σταυροί εφορτώθησαν επί των ώμων των, και συνοδευόμενοι υπό πολυαρίθμου κουστωδίας υπό τας διαταγάς του εκατοντάρχου, εν μέσω χιλιάδων θεατών περιέργων ή δυσμενών, η πομπή εξεκίνησεν εις τον δρόμον της.
Εἰς τὸν τίμιον καὶ ζωοποιὸν σταυρὸν, καὶ περὶ τῆς τῶν πρώτων ἀνθρώπων παραβάσεως.
Τί εἴπω, ἢ τί λαλήσω;
ἢ τίνας ὑμᾶς καλέσω;
πρόβατα, ἢ ποιμένας;
ναύτας, ἢ κυβερνήτας;
μαθητὰς, ἢ διδασκάλους;
πῶς ὑμῶν θαυμάσω τὸν ζῆλον τὸν πυρὸς λαβρότερον;
Εἰς τὴν Ὕψωσιν τοῦ τιμίου Σταυροῦ
Ἰωάννης Χρυσόστομος - Εἰς τὴν Ὕψωσιν τοῦ τιμίου Σταυροῦ
Πᾶσα μὲν ἡ ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολὴ μεγίστην χαρὰν καὶ εὐφροσύνην τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεργάζεται.
Πέφυκε γὰρ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, τῶν κρειττόνων ὀρεγομένη, ἀεὶ σπεύδειν ἐπὶ τὴν τῶν βελτιόνων κατάληψιν.
Οὕτω γοῦν ἡδεῖα τοῖς πλέουσιν ἡ ἐκ χειμῶνος εἰς εὐδίαν καὶ γαλήνην μετάβασις·
ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς ὁδοιπόροις ἡ ἐκ καμάτου ἐπ᾿ ἀνάπαυσιν ἡσυχία·
ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς λυπουμένοις ἡ ἐκ κατηφείας εἰς εὐφροσύνην μετάθεσις·
ἡδυτέρα δὲ καὶ τοῖς νοσοῦσιν ἡ ἐξ ἀσθενίας εἰς ὑγίειαν καὶ εὐρωστίαν ἀνάληψις·
ἡδεῖα δὲ καὶ τοῖς πολεμίοις ἡ ἀπὸ ἔχθρας εἰς φιλίαν καὶ εἰρήνην βεβαίωσις·
ἡδυτέρα δὲ καὶ ἡ ἀπὸ τοῦ σκότους καὶ τῆς νυκτὸς εἰς τὴν ἡμέραν μετάπτωσις.
Καὶ πᾶσα πρᾶξις, ὡς ἔστιν εἰπεῖν, ἡδυτέραν ἔχει τὴν ἐργασίαν, ὅταν ὄφελος μετὰ τοῖς ποθοῦσιν αὐτὴν ἀπεργάζηται.
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ σημασία του στὴν ζωή μας
Τοῦ Ἀρχιμ. Γεωργίου Καψάνη, Καθηγουμένου τῆς Ἱ. Μ. Γρηγορίου
Οἱ ὀδυνηρὲς καὶ ἀνίατες ἀσθένειες, ὁ θάνατος προσφιλῶν μας προσώπων, ὅπως καὶ ὁ ἰδικός μας θάνατος, ἡ ἀδικία, ἡ ἀχαριστία καὶ περιφρόνησις, οἱ διωγμοὶ ποὺ ἐνίοτε ὑφιστάμεθα, ἡ πτωχεία καὶ ἄλλες δοκιμασίες, ἀποτελοῦν εὐκαιρίες πού, ἂν τὶς χρησιμοποιήσουμε σωστά, μᾶς συσταυρώνουν καὶ συνεγείρουν μὲ τὸν Χριστό.