Ὑπομονή μᾶς χρειάζεται

Ἡ πνευματική λογική μας διδάσκει, πώς οἱ ἀρρώστειες καί γενικά οἱ θλίψεις, πού μᾶς στέλνει ὁ Θεός, εἶναι μέσα ἔκφρασης τοῦ ἐλέους Του καί τῆς εὐσπλαγχνίας Του γιά μᾶς. Ὅπως τά πικρά φάρμακα τούς ἄρρωστους τούς ὠφελοῦν πιό πολύ ἀπό τά γλυκίσματα, ἔτσι καί αὐτές βοηθοῦν ἐκείνους πού τίς ὑπομένουν στή σωτηρία καί στήν αἰώνια εὐτυχία πιό πολύ ἀπό τά θαύματα! Συχνά, πολύ συχνά, μιά ἀσθένεια εἶναι πιό μεγάλη εὐεργεσία ἀπό ἕνα θαῦμα! Ἡ ἀρρώστεια εἶναι τόσο οὐσιώδης εὐεργεσία, ὥστε ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπό αὐτή (ἔστω καί μέ θαῦμα!) νά μᾶς βλάπτη, ἀφοῦ ἀφαιρεῖ ἕνα πιό μεγάλο ἀγαθό• ἕνα ἀγαθό πού μέ κανένα τρόπο δέν μπορεῖ νά συγκριθῆ μέ τό πρόσκαιρο ἀγαθό, πού μᾶς προσφέρει μέ θαῦμα ἡ θεραπεία μας ἀπό κάποια ἀρρώστεια^[79].

1. Ὁ πτωχός Λάζαρος, γιά τόν ὁποῖο μιλάει τό Εὐαγγέλιο, δέν ἐθεραπεύθηκε ποτέ ἀπό τήν βαρειά ἀρρώστεια του• οὔτε ἀπηλλάγη ἀπό τή φτώχεια του. Ἀπέθανε στήν ταλαίπωρη ἐκείνη κατάσταση, στήν ὁποία βασανιζόταν τόσα χρόνια. Ὅμως, λόγῳ τῆς ὑπομονῆς του, οἱ ἄγγελοι τόν ἐπῆραν καί τόν ἐπῆγαν στήν ἀγκαλιά τοῦ Ἀβραάμ^[80]. Ἡ ἁγία Γραφή μᾶς λέγει ὁλοκάθαρα, πώς ὁ Θεός σέ κείνους πού ἀγαπάει στέλνει πολλές πίκρες, καί κυρίως ἀρρώστειες σωματικές^[81]. Σέ κάθε της σελίδα ἡ ἁγία Γραφή μᾶς λέγει, ὅτι ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἅγιοι ἐπέρασαν τήν ἐπί γῆς ζωή τους βαδίζοντες τήν ὁδό τήν στενή καί τεθλιμμένη, πού εἶναι γεμάτη θλίψεις, πίκρες, στερήσεις^[82].

Μέ αὐτή τή γνώμη γιά τίς θλίψεις, οἱ ἀληθινοί δοῦλοι τοῦ Θεοῦ ἀντιμετώπιζαν τίς θλίψεις, πού τούς συνέβαιναν, μέ πολύ μεγάλη περίσκεψη• καί μέ αὐταπάρνηση. Ὅποιες καί ἄν ἦσαν, τίς ἐδέχοντο σάν νά τούς ἔπρεπαν! Γιατί ἐπίστευαν ὁλόψυχα ὅτι δέν θά τούς συνέβαιναν, ἄν δέν τίς ἐπέτρεπε ὁ δικαιοκρίτης Θεός θεωρῶντας τες κατάλληλες γιά τίς πνευματικές ἀνάγκες τους. Ἡ πρώτη τους δουλειά, ὅταν τούς συνέβαινε κάποια θλίψη, ἦταν νά βάλουν βαθειά στό νοῦ τους ὅτι τούς ἔπρεπε! Ἀναζητοῦσαν στόν ἑαυτό τους τήν αἰτία^[83]. Καί τήν εὕρισκαν. Καί μετά, μόνο ἄν διαπίστωναν, ὅτι ἡ θλίψη αὐτή τούς ἐμπόδιζε στήν εὐαρέστηση τοῦ Κυρίου, μόνο τότε, Τόν παρακαλοῦσαν νά τούς ἀπαλλάξη ἀπό αὐτή. Καί πάλι ὅμως ἀφήνανε τήν ἐκπλήρωση ἤ μή ἐκπλήρωση τοῦ αἰτήματός τους, στή διάθεση τοῦ Κυρίου. Καί ποτέ δέν τολμοῦσαν νά εἰποῦν, πώς ὁ τρόπος, μέ τόν ὁποῖο αὐτοί ἀντιμετώπιζαν τήν δοκιμασία τους, ἦταν ὁ σωστός. Γιατί πράγματι, ποτέ δέν εἶναι δυνατό νά εἶναι ὁ σωστός. Γιατί ἡ κρίση τοῦ χοϊκοῦ ἀνθρώπου, ἔστω καί ἄν εἶναι καί ἅγιος, δέν μπορεῖ ποτέ νά ἀγκαλιάση καί νά ἰδῆ τά πράγματα καλλίτερα ἀπό τό παντέφορο ὄμμα τοῦ Κυρίου. Ὁ Θεός ξέρει, γιατί στέλνει δοκιμασίες στούς ἐκλεκτούς Του.

2. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι τρίς παρεκάλεσε τόν Κύριο νά τόν ἀπαλλάξη ἀπό ἕνα ἄγγελο Σατάν, πού τόν ἐμπόδιζε νά τρέχη νά κηρύττη τήν χριστιανική πίστη. Μά δέν εἰσακούσθηκε! Ἡ κρίση τοῦ Θεοῦ στό σημεῖο αὐτό ἦταν διαφορετική ἀπό τήν κρίση τοῦ θεόπνευστου ἀποστόλου Του^[84]!

Πρέπει νά ἀφήνωμε τόν ἑαυτό μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Γιατί μόνο τότε, μόνον ὅταν ποθοῦμε εἰλικρινά καί μέ βαθειά εὐλάβεια νά γίνεται παντοῦ καί πάντοτε τό θέλημά Του, μποροῦμε νά ἐμπιστευώμαστε, ὅτι ἔχομε φρόνημα πνευματικά σωστό.

3. Πολλοί ἅγιοι μοναχοί, ὅταν ἀρρωστοῦσαν, ἐδέχοντο τήν ἀρρώστεια τους σάν τήν πιό μεγάλη εὐεργεσία τοῦ Κυρίου. Καί ἀγωνίζονταν νά συνεχίσουν ἀνεπηρέαστοι τήν δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Δέν ζητοῦσαν τήν θεραπεία, παρ' ὅτι οἱ μέ θαῦμα θεραπεῖες ἀπό σωματικές ἀσθένειες εἶναι συνηθισμένες στούς ἅγιους μοναχούς. Προτιμοῦσαν νά ζητοῦν ἀπό τόν Θεό δύναμη νά τίς περάσουν μέ ὑπομονή καί μέ ταπείνωση. Γιατί καί τό πίστευαν καί τό διεκήρυτταν, ὅτι αὐτό ἦταν πιό ψυχωφελές ἀπό κάθε εἴδους ἄσκηση, πού τυχόν θά ἔκαναν μέ τό δικό τους θέλημα!

Ὁ ἅγιος Ποιμήν λέγει:

Οἱ τρεῖς αὐτές ἐργασίες τοῦ μοναχοῦ εἶναι μεταξύ τους ἴσες• νά ἡσυχάζη στήν ἔρημο• νά εἶναι ἄρρωστος καί νά εὐχαριστῆ τόν Θεό• νά ζῆ στήν ὑπακοή γέροντος παρ' ὅτι ἔχει καθαρό (δυνατό) μυαλό^[85].

4. Οἱ πιό μεγάλοι ἅγιοι μοναχοί ἔζησαν στήν Σκήτη τῆς Αἰγύπτου. Ἕνας ἀπό αὐτούς ἦταν ὁ ὅσιος Βενιαμίν. Ἡ ζωή του ἦταν γεμάτη ἀρετές. Καί γι' αὐτό ὁ Θεός του ἔδωσε πλούσια τό χάρισμα τῶν ἰαμάτων. Καί ἐνῶ λοιπόν εἶχε αὐτό τό χάρισμα, ὁ ἴδιος εἶχε μιά πολύ βαρειά ἀρρώστεια: μιά χρονίας μορφῆς ὑδρωπικία! Μερικές φορές ἀπέπνεε μιά φοβερή δυσοσμία. Καί τότε οἱ μοναχοί ἀναγκάζονταν νά τόν μεταφέρουν ἀπό τό κελλί του, σέ μέρος μακρινό! Καί στό κελλί του νά βγάζουν ἐντελῶς τίς πόρτες! Καί τοῦ εἶχαν φτιάξει ἕνα εἰδικό κάθισμα, γιατί δέν τοῦ ἦταν δυνατό νά ξαπλώση στό κρεβάτι! Μά καί στήν κατάσταση αὐτή ὁ ὅσιος συνέχιζε νά θεραπεύη τούς ἄλλους! Καί ἐκείνους, πού βλέποντας τά παθήματά του τόν συμπονοῦσαν, τούς συμβούλευε καί τούς παρακαλοῦσε, νά προσεύχωνται γιά τήν ψυχή του• καί νά μή νοιάζωνται γιά τό σῶμα του. «Ὅταν τό σῶμα μου ἦταν γερό, τούς ἔλεγε, δέν εἶχα καμμιά ἰδιαίτερη ὠφέλεια ἀπό αὐτό. Τοὐλάχιστον τώρα πού ἔπεσα σέ ἀρρώστεια δέν μοῦ προξενεῖ βλάβη!»^[86].

5. Ἕνας ἄλλος ἅγιος, ὁ Ἀββᾶς Πέτρος, ἔλεγε, ὅτι, κάποιος ἐπεσκέφθη τόν ὅσιο Ἠσαΐα τόν ἀναχωρητή. Τόν εὑρῆκε νά πάσχη ἀπό μιά βαρειά ἀρρώστεια. Καί τοῦ ἐξέφραζε τή συμπόνια του. Ὁ ὅσιος τοῦ ἀπάντησε: Παρ' ὅτι ἔχω τόσο πολύ συμφιλιωθῆ μέ τήν σκέψη τῆς ἀρρώστειας μου, μόλις καί μετά βίας κατορθώνω νά διατηρῶ τήν μνήμη τῆς φοβερᾶς ἐκείνης ὥρας (τοῦ θανάτου καί τῆς κρίσεως)! Ἄν τό σῶμα μου ἦταν καλά, ἡ μνήμη ἐκείνη θά εἶχε σβήση μέσα μου. Ὅταν τό σῶμα εἶναι ὑγιές, τότε ρέπει πιό πολύ σέ πράξεις καί ἐνέργειες ἐπιζήμιες καί ἀντίθετες στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Οἱ δοκιμασίες μας εἶναι μιά μέθοδος, πού μᾶς ὁδηγεῖ κάπως πιό σίγουρα στήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ^[87].

Οἱ ἅγιοι πατέρες τό ἤξεραν πολύ καλά, ὅτι στίς θλίψεις καί δοκιμασίες μας ἀξία ἔχει ἡ ὑπομονή• καί ὅτι ἡ ὑπομονή εἶναι κάτι πού ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς τούς ἴδιους. Γιά αὐτό καί κατηγοροῦσαν μόνο τόν ἑαυτό τους. Ἐβίαζαν ἔτσι τήν καρδιά τους νά ἔχη ὑπομονή^[88]. Ἔφερναν στή μνήμη τους το θάνατο, τό κριτήριο τοῦ Θεοῦ, τίς αἰώνιες τιμωρίες• καί μέ τήν ἀνάμνησή τους, ὁποιαδήποτε καί ἄν εἶναι ἡ σημασία, ἡ ἐντύπωση καί ἡ αἴσθηση τῶν ἐπιγείων θλίψεων, ἐξασθενίζει^[89]. Ἀνέβαζαν τή σκέψη τους στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Ὑπενθύμιζαν στόν ἑαυτό τους τήν ἐπαγγελία τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὅτι θά εἶναι ἀδιάστατα ἑνωμένος μέ ἐκείνους πού Τόν ἀκολουθοῦν καί θά τούς φυλάττη^[90].

Παρορμοῦσαν τόν ἑαυτό τους νά ἔχη εὐψυχία καί ἀνδρεία. Πίεζαν τόν ἑαυτό τους νά δοξάζη καί νά εὐχαριστῆ τόν Θεό γιά τίς θλίψεις. Τόν ἔσπρωχναν στήν συνειδητοποίηση τῆς ἀμαρτωλότητός τους, πού τούς ἔκανε ἄξιους κάθε τιμωρίας. Ἐνθυμοῦντο καί τήν εὐσπλαγχνία τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί τήν δικαιοκρισία του. Καί καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια, νά ἔχουν ὑπομονή, ἀνέπεμπαν ἐκτενεῖς προσευχές στό Θεό νά τούς δίνη αὐτό τό θεῖο χάρισμα τῆς εὐλογημένης ὑπομονῆς, πού εἶναι πάντοτε ἀχώριστη ἀπό τό ἄλλο χάρισμα τοῦ πνεύματος, τήν εὐλογημένη ταπείνωση• γιατί οἱ δύο αὐτές ἀρετές, εἶναι ἐγγύηση σωτηρίας καί αἰώνιας μακαριότητας.

6. Οἱ μεγάλοι σημειοφόροι ἅγιοι πατέρες, παρ' ὅτι τους ἦταν τόσο εὔκολο, δέν ἐθεράπευσαν ποτέ τούς μαθητές τους, ὅταν κατά θέλημα Κυρίου ἀρρωστοῦσαν. Αὐτό τό ἔκαναν γιά νά μήν τούς στερήσουν τό πνευματικό ἀγώνισμα καί τήν ὠφέλεια, πού θά εἶχαν μέ τήν ὑπομονή, ἄν περνοῦσαν τήν ἀρρώστεια τους, ὅπως ὁρίζει ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας.

7. Ὁ ἡγούμενος τοῦ κοινοβίου τῆς Γάζας, ὅσιος Σέριδος, ὁ μαθητής τοῦ μεγάλου ἐκείνου Βαρσανουφίου, πού ἔζησε μέ ἀπόλυτη σιωπή στό κοινόβιο αὐτό, ἦταν γιά πολλά χρόνια ἄρρωστος. Μερικοί ἀπό τούς γέροντες τῆς ἀδελφότητος παρακαλοῦσαν τόν Μέγαν (Βαρσανούφιον) νά θεραπεύση τόν ἡγούμενο. Ὁ ὅσιος Βαρσανούφιος τούς ἀπάντησε:

«Μερικοί ἅγιοι ἄνθρωποι (πού ὑπάρχουν ἐδῶ) θά μποροῦσαν νά παρακαλέσουν γιά τήν ὑγεία του τόν Θεό, νά μή ξαναρρωστήση οὔτε μιά ἡμέρα. Καί ἄν Τόν παρακαλοῦσαν, θά γινόταν. Καί ἐγώ τοῦ τό εἶπα αὐτό. Ἄν ὅμως αὐτό γινόταν, θά ἔχανε τήν εὐκαιρία νά ἀποκτήση τήν μεγάλη καρποφορία τῆς ὑπομονῆς. Μά τί λέτε; Δέν ξέρει, πόσο ἔχω ὑποφέρει ἐγώ; Τί ἀρρώστειες! Τί πυρετούς! Τί θλίψεις; Καί νά, τώρα εὑρίσκομαι στόν εὔδιο αὐτό λιμένα. Καί αὐτόν πολύ τόν ὠφελεῖ ἡ ἀρρώστεια του. Τόν μαθαίνει νά ἔχη ὑπομονή καί νά εὐχαριστῆ τόν Θεό»^[91].

Βιβλιογραφία

^[79] Ιακ. 4, 3.
^[80] Λουκ. 16, 22.
^[81] Εβρ. 12, 6 εξ.
^[82] Εβρ. 12, 3.
^[83] Μάρκου του Ασκητού, Περί των οιομένων εξ έργων δικαιούσθαι κεφ. 6 «Ο τον δεσπότην τιμών, ποιεί τα κελευόμενα. Σφαλείς δε ή παρακούσας, υπομένει ως ίδια τα επερχόμενα».
^[84] Β’ Κορ. 12, 7-10.
^[85] Γεροντικό, Ρούφου Β’.
^[86] Πατερικόν κατ’ αλφάβητον.
^[87] Ησαΐου Αναχωρητού, Λόγος ΚΖ’.
^[88] Αββά Δωροθέου, Λόγος Ζ.
^[89] Ματθ. 10, 28-31.
^[90] Ματθ. 28, 20.
^[91] Αββά Βαρσανουφίου, απάντησις 130.