Καταπαύουσιν αἱ αἰσϑήσεις καὶ ἀρπάζεται ὁ εὐχόμενος εἰς θεωρίαν

Ἐκεῖνο ποὺ ἐγεύθης, παιδί μου, εἰς τὴν προσευχήν σου ἐκείνην τὴν νύκτα εἶναι τῆς χάριτος ἡ ἑνέργεια. Αὐτὸ πάλιν γύρευε νὰ σοῦ δώσῃ ὁ Κύριος, ὅταν θελήσῃ.

Γινώσκω ἕνα γνωστὸν ἀδελφόν, ὅπου μίαν ἡμέραν συνήντησε πολλοὺς πειρασμούς· καὶ ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην διῆλϑε μὲ δάκρυα, χωρὶς ποσῶς νὰ γευϑῇ.

Καὶ δύοντος τοῦ ἡλίου, εἰς μίαν πέτραν καϑήμενος, ἔβλεπεν εἰς τὴν κορυφὴν τὸν Ναὸν τῆς Μεταμορφώσεως καὶ κλαίων παρεκάλει μὲ πόνον καὶ ἔλεγε:

Κύριε, καϑώς μετεμορφώϑης εἰς τοὺς Μαϑητάς Σου, μεταμορφώϑητι καὶ εἰς τὴν ψυχήν μου! Παῦσον τὰ πάϑη, εἰρήνευσον τὴν καρδίαν μου! Δὸς εὐχὴν τῷ εὐχομένῳ, καὶ κράτησον τὸν ἀκράτητον νοῦν μου!

Τοιαῦτα μὲ πόνον φϑεγγόμενος ἦλθεν ἐκεῖθεν μία πνοὴ ὡς ἀέρας λεπτὸς ἀπὸ τὸν Ναόν, εὐωδίαν γεμᾶτος· ὅπου, ὡς μοὶ ἔλεγεν, ἐπλήρωσε, τὴν ψυχήν του χαράν, φωτισμόν, θείαν ἀγάπην· καὶ ἤρχισε μέσα του ἀπὸ τὴν καρδίαν νὰ βρύῃ μετὰ μέλιτος ἀδιάλειπτα ἡ εὐχή.

Ὁπότε ἐγερϑεὶς εἰσῆλθεν ἐκεῖ ποὺ ἐκάθητο, διότι ἤδη ἐνύχτωσε· καὶ κύψας τὴν κεφαλὴν εἰς τὸ στῆθος ἤρχισε νὰ ἐσθίῃ τὸν γλυκασμόν, ὅπου ἔρρεεν ἡ δοϑεῖσα εὐχή. Ὅπου εὐθὺς ἡρπάγη εἰς θεωρίαν, ὅλος γενόμενος ἐκτὸς ἑαυτοῦ.

Δὲν περικλείεται ἀπὸ τοίχους καὶ βράχους. Ἔξω πάσης ϑελήσεως. Εἰς μίαν γαλήνην, εἰς ἄπλετον φῶς, ἀπεριόριστον εὕρος. Χωρὶς σῶμα. Καὶ μόνον τοῦτο περιστρέφει ὁ νοῦς του· Νὰ μὴν γυρίσῃ πλέον στὸ σῶμα, ἀλλ᾽ ἐκεῖ ὅϑεν εἶναι νὰ μείνῃ διαπαντός.
Αὐτὴ ἦτον ἡ πρώτη ϑεωρία, ὅπου εἶδεν ἐκεῖνος ὁ ἀδελφὸς καὶ πάλιν ἦλθε στὸν ἑαυτόν του, καὶ ἡγωνίζετο πῶς νὰ σωϑῇ.

Ἐκάϑισα καὶ συνῆλθα ὀλίγον· καὶ μνησϑεὶς τὰ ἔμπροσϑεν συνδέω τὴν κοπεῖσαν χορδήν. Καὶ κρατήσας τὴν λύραν μου μελιρρύζω τὰ ἀκανϑολογήματα, ἅπερ συνάγω ἐν τῇ ἐρήμῳ. Δεῦρο λοιπὸν καὶ πάλιν φιλοξενήϑητι ὑπὸ τὴν σκιάν μου. Κἀγὼ συλλέγω σοι ἐξ ἀκανθῶν μαστίχην εὐώδη. Καὶ ὁπόταν σοι ἐπέρχεται θλῖψις ἀναμυρίκασαι τὰς ἐννοίας τῶν λεγομένων καὶ φανήσονται οἱ λόγοι μου γλυκύτεροι μέλιτος.

Λοιπὸν οἱ δύο τρόποι τῆς προσευχῆς εἶναι καλοί.

Ἂν καὶ ὁ δεύτερος μὲ τὰ λόγια εἶναι ἐπίφοβος, ὅμως πιὸ καρποφόρος. Ἐγὼ καὶ τοὺς δύο μεταχειρίζομαι κάϑε ἑσπέρας. Πρῶτον μὲ λόγια· καὶ ἀφοῦ κουρασθῶ καὶ δὲν βρίσκω καρπὸν τὸν κλείνω εἰς τὴν καρδίαν.

Εἶδα ἐγὼ ἐκεῖνον τὸν ἀδελφόν, ὅπου ὅταν ἦτον νέος 28 -80 ἐτῶν, ἕξ ὥρας κατέβαζε τὸν νοῦν του εἰς τὴν καρδίαν· καὶ δὲν τὸν ἐσυγχώρει νὰ βγῇ ἕξω ἀπὸ τὰς ἐννέα ἀπόγευμα ἕως τὰς τρεῖς τὴν νύκτα εἶχε ὡρολόγι ὅπου ᾿κτυποῦσε τὶς ὧρες, καὶ ἐγένετο μούσκεμα στὸν ἱδρῶτα. Καὶ κατόπιν ἐγείρετο ἐργαζόμενος τὰ ὑπόλοιπα χρέη του.

Λοιπόν ἐν ὀλίγοις· διὰ νὰ κερδίσῃ ἐλευθερίαν ὁ ἄνϑρωπος, ὀφείλει νὰ σαπίσῃ τὸ σῶμα του, καὶ νὰ μὴν ψηφίζῃ τὸν ϑάνατον.

Ἡ προσευχὴ ὅπου γίνεται μὲ τὰ λόγια, πάλιν νοερῶς γίνεται, χωρὶς φωνήν, καὶ λέγεται αἴτησις, ἱκεσία. Λοιπὸν ἐκεῖνος ποὺ ϑὰ ἀρχίσῃ τὴν αἰτήσιον εὐχὴν ἄρχεται οὕτως:

"Θεὲ ἀόρατε, ἀκατάληπτε· ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα· ἡ μόνη δύναμις καὶ βοήϑεια πάσης ψυχῆς· ὁ μόνος ἀγαϑὸς καὶ φιλάνθρωπος· ἡ ζωή μου, ἡ χαρὰ καὶ εἰρήνη...", καὶ ἐξακολουϑεῖ ὥραν ἱκανὴν μὲ αὐτοσχέδιον τοιαύτην εὐχήν.

Καί, εἰ μὲν ἐνεργήσῃ ἡ χάρις, εὐθὺς ἀνοίγεται ϑύρα καὶ φϑάνει εἰς τὴν πύλην τοῦ οὐρανοῦ· καὶ ὡς στῦλος ἢ φλόγα πυρὸς ἀναβαίνει ἡ προσευχή· καὶ εἰς αὐτὴν τὴν στιγμὴν γίνεται ἡ ἀλλοίωσις. Εἰ δὲ καὶ δὲν συμβάλῃ ἡ χάρις, ἀλλὰ γίνεται σκορπισμὸς τοῦ νοός, τότε τὸν κλείει εἰς τὴν καρδίαν κυκλοφερῶς· καὶ ὡς ἐν φωλεᾷ ἡσυχάζει καὶ δὲν μετεωρίζεται - ὡσὰν ποὺ ἡ καρδία ἐπέχῃ τόπον κλεισούρας καὶ φυλακῆς τοῦ νοός.

Ἐνῶ, ὅταν γίνῃ ἀλλοίωσις, μέσης τῆς αἰτήσεως γίνεται. Καὶ πλημμυρούσης τῆς χάριτος πληροῦται φωτισμοῦ καὶ ἀπείρου χαρᾶς. Ὁπότε μὴ δυνάμενος ὁ καταλήπτης νὰ κρατήσῃ τὸ πῦρ τῆς ἀγάπης, καταπαύουσιν αἱ αἰσϑήσεις καὶ ἀρπάζεται εἰς τὴν θεωρίαν.
Μέχρις ἐδῶ εἶναι αἱ κινήσεις τῆς ἰδίας τοῦ ἀνθρώπου ϑελήσεως. Πέραν τούτου δὲν ἐξουσιάζει πλέον αὐτὸς μήτε γνωρίζει τὸν ἑαυτόν του. Διότι ἠνώϑη πλέον αὐτὸς μὲ τὸ πῦρ, ὅλος μετουσιώϑη, ϑεὸς κατὰ χάριν.

Αὐτὴ εἶναι ἡ ϑεία συνέντευξις, ὅπου τὰ τείχη ἀπέρχονται καὶ αὐτὸς ἀναπνέει ἄλλον ἀέρα, τῆς διανοίας, ἐλεύθερον, πλήρη εὐωδίας τοῦ Παραδείσου. Ὕστερον πάλιν ὀλίγον - ὀλίγον συστέλλεται ἡ νεφέλη τῆς χάριτος καὶ σκληρύνει ὁ πήλινος ὡς ὁ κηρὸς καὶ ἔρχεται εἰς τὸν ἑαυτόν του ὡσὰν νὰ ἐβγῆκε ἀπὸ ἕνα λουτρόν· καθαρός, ἐλαφρός, διαυγής, χαριέστατος, γλυκύς, μαλακὸς ὡσὰν τὸ βαμβάκι καὶ πλῆρης σοφίας καὶ γνώσεως.

Πλὴν ἐκεῖνος ποὺ ϑέλει τοιαῦτα ὀφείλει νὰ βαδίζη πρὸς θάνατον εἰς κάθε στιγμήν.

^{Πηγή: Ἔκφρασις Μοναχικῆς Ἐμπειρίας
Γέροντος Ἰωσήφ
Ἔκδοσις Ἱερᾶς Μονῆς Φιλοθέου}