Λόγος πανηγυρικὸς εἰς τὴν Γέννησιν τῆς Ὑπεραγίας ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας

Ἡγίασε τὸ σκήνωμα Αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος. (Δαβίδ)

Προτιθέμενος ν’ ἀπαγγείλω τὸν προσήκοντα πανηγυρικὸν λόγον εἰς δόξαν καὶ τιμὴν τῶν Σεπτῶν Γενεθλίων τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ εἰς τὴν ὑμετέραν ἀγάπην ἀδελφοί, λέγω πρὸς ὑμᾶς ἐν προϊμοίῳ, ὅτι ἀρχὴ καὶ βάσις καὶ θεμέλιον ὅλων τῶν Χριστιανῶν ἑορτῶν εἶναι εἰς ἡμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς ἡ παροῦσα πανένδοξος καὶ πάνσεπτος ἑορτή καὶ πανήγυρις· ὅτι τουτέστιν εἶναι ἡ πρώτη ἑορτὴ μετὰ τὸν νόμον τὸν Ἰουδαϊκόν καὶ τὰς σκιάς καὶ τοὺς τύπους, διὰ τῆς ὁποίας ἑορτῆς ἔχομεν ἐλευθέραν πλέον τὴν εἴσοδον, ἤτοι εὐκόλως μυούμεθα καὶ κατανοοῦμεν ὅλα τὰ Ὑπερένδοξα μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ τὰ ἀφορῶντα τὴ χάριν καὶ τὴν ἀλήθειαν ἥτις ἐγένετο διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς βροντοφωνεῖ ἐν ἀρχῇ τοῦ κατ᾽ Αὐτὸν Ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὁ ὑψιπέτης τῆς θεολογίας Ἀετός, ὁ Υἱὸς τῆς Βροντῆς καὶ ἐπιστήθιος τοῦ Κυρίου μαϑητὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος· εἶναι δὲ αὐτὴ ἡ ἑορτὴ ὁμοῦ καὶ μέση καὶ τελευταία, ἀρχὴν μὲν ἔχουσα τὸ πέρας καὶ τὴν παῦσιν τοῦ νόμου ὅστις ἦτο παιδαγωγός καὶ διδάσκαλος ἡμῶν εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ ἵνα δι᾿ αὐτῆς τῆς πίστεως δικαιωθῶμεν, ὡς δογματίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, μεσότητα δὲ τουτέστι εἶναι ἐν τῷ μέσῳ τοῦ νόμου καὶ τῆς χάριτος καθότι μεταξὺ αὐτῶν ὑπάρχει μεγίστη σχέσις καὶ συνάφεια καὶ ἁρμονία, τοῦ νόμου διηγοῦντος πρὸς τὴν χάριν, ἥτις δι᾽ αὐτοῦ ἐξηγεῖται καὶ σαφῶς κατανοεῖται, καὶ τὸ ἀποτέλεσμα ἐν γένει εἶναι τῆς ἀληθείας φανέρωσις εἰς τὸν κόσμον. Διότι τὸ τέλος καὶ ὁ σκοπὸς εἰς τὸν ὁποῖον ἀπέβλεπεν ὁ νόμος τοῦ Μωϋσέως εἶναι ὁ Χριστὸς οὐχὶ ἀπομακρύνων ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ γράμματος καὶ τῶν τύπων, ἀλλὰ μᾶλλον ὁδηγῶν καὶ φωτίζων καί εἰσάγων ἡμᾶς εἰς τὸ πνεῦμα δηλονότι εἰς τὴν οὐσίαν καὶ τὴν ἀλήθειαν.

Διότι τοῦτο εἶναι ἡ τελείωσις τοῦ νόμου, καθ᾽ ἣν Αὐτὸς ὁ νομοδότης ὁ Χριστὸς ἐκτελέσας ἅπαντα τὰ ὑπὸ τοῦ νόμου διατασσόμενα, ὡδήγησεν ἡμᾶς δι᾽ αὐτοῦ εἰς τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν οὐσίαν τῆς εἰς Αὐτὸν πίστεως εἰς τὴν ὁποίαν ἀπέβλεπεν ὁ νόμος, συγκεφαλαιώσας εἰς ἑαυτὸν τὰ σύμπαντα καὶ γενόμενος οὕτω τέλειος καὶ ἀκριβέστατος συμβιβαστὴς τοῦ νόμου καὶ τῆς χάριτος, τὸν μὲν νόμον προτυπώσας καὶ προϋποδείξας, τὴν δὲ χάριν καὶ τὴν οὐσίαν ἁρμονικῶς συνάψας καὶ ἑνώσας ἄνευ συγχύσεως καὶ συμφυρμοῦ τοῦ ἑνὸς πρὸς ἄλλο, ἅτινα εἶναι φύσει διακεκριμένα καὶ ἀσύγχυτα, καὶ οὕτω μετεβίβασεν ἡμᾶς ἀπὸ τῆς δουλείας τοῦ νόμου εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ, καθὼς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος διὰ νὰ μὴ εἴμεθα πλέον δοῦλοι ἀλλὰ ἐλεύθεροι ἀπὸ τοὺς τύπους καὶ ἀπὸ τὰς σκιὰς τοῦ νόμου καὶ νὰ προαγόμεθα εἰς τὴν κατὰ Χριστὸν ἀρετὴν διὰ τῆς εἰς Αὐτὸν πίστεως καὶ ὑπακοῆς, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ τὴν ὑψίστην τῶν πρὸς ἡμᾶς εὐεργεσιῶν τοῦ Χριστοῦ, ὅστις διὰ τοῦτο ἐφανερώθη καὶ κατῆλθεν εἰς τὸν κόσμον, καὶ εἰς τοῦτο ἀπέβλεπεν ἡ συγκατάβασις Αὐτοῦ ἵνα τέλειος ὢν Θεὸς γίνῃ καὶ ἀληθής καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ὡς Θεάνθρωπος, πρὸς σωτηρίαν τῆς ἁμαρτωλῆς ἀνθρωπότητος.

Ἀλλὰ τῆς τόσον λαμπρᾶς καὶ περιφανεστάτης τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ἡμᾶς ἐπισκέψεως καὶ παρουσίας, ἔπρεπε νὰ προηγηθῇ, ἡ παροῦσα ἑορτή, πρόξενος πάντως οὖσα χαρᾶς ἀπεριγράπτου διὰ τῆς ὁποίας προῆλθε τὸ μέγα εἰς ἡμᾶς τῆς σωτηρίας δῶρον. Τοιαύτη εἶναι ἡ παροῦσα πανήγυρις ἔχουσα ἀφορμὴν καὶ αἰτίαν τῆς Θεοτόκου τὴν γέννησιν ἀφ᾽ ἑνός καὶ ἀφ᾽ ἑτέρου ὡς τελικὸν ἀποτέλεσμα τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου κατὰ Σάρκα Γεννήσεως ἥτις εἶναι τὸ θαῦμα τῶν θαυμάτων, τὸ ὁποῖον ὅσον διαλαλεῖται καὶ διαδίδεται τόσῳ καὶ μένει ἀκατάληπτον καὶ δυσνόητον εἰς τὴν ἀσθενή καὶ πεπερασμένην ἀνθρωπίνην διάνοιαν, καὶ ὅσῳ κρύπτεται φανερούμενον, τόσῳ καὶ φανεροῦται κρυπτόμενον.

Ἐντεῦθεν λοιπὸν τῆς παρθενίας τὴν δόξαν καὶ τὴν λαμπρότητα πρὸ πάντων φέρουσα ἡ θεοχαρίτωτος αὕτη καὶ πρώτη τῶν Ἑορτῶν ἡμέρα, καὶ τρόπον τινὰ πλέκουσα καὶ κατασκευάζουσα τὸν ἔνδοξον αὐτῆς στέφανον ἐκ τῶν πνευματικῶν καὶ ἀθανάτων ἀνθέων λαμβανομένων ἐκ τοῦ νοητοῦ Παραδείσου τῶν Ἁγίων Γραφῶν, προβάλλει τὴν χαράν καὶ τὴν ἀγαλλίασιν εἰς ὅλον τὸν κόσμον καὶ λέγει «Ἔχετε θάρρος». Τὰ γενέθλια τῆς Θεοτόκου πανηγυρίζονται καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἡ ἀνάπλασις καὶ σωτηρία κατεργάζεται· διότι ἡ Παρθένος ἰδοὺ ἐγεννήθη καὶ γαλουχεῖται καὶ ἑτοιμάζεται νὰ γίνῃ Μήτηρ ἀπειρόγαμος τοῦ Θεοῦ καὶ Παμβασιλέως τῶν αἰώνων, καὶ τοῦτο τὸ φοβερὸν Μυστήριον ἀπεκαλύφθη εἰς τὸν Θεοπάτορα Δαβὶδ πρὸ τοσούτων αἰώνων, ὅτι τουτέστι διὰ τῆς γεννήσεως τῆς Θεοτόκου οὐ μόνον τιμᾶται καὶ σώζεται τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καὶ παραδόξως δοξάζεται ἀνυψούμενον εἰς τὴν θείαν υἱοθεσίαν τῆς ὁποίας τὸ μεγαλεῖον εἶναι ἀνέκφραστον. Ὦ τοῦ παραδόξου θαύματος !! ἡ μὲν Θεοτόκος γίνεται Μήτηρ τοῦ Πλάστου ὑπὲρ τῶν πλασμάτων Αὐτοῦ, ἀξιωθεῖσα νὰ μεσιτεύῃ πρὸς τὸν Ὑψηλὸν καὶ Παντοδύναμον Θεὸν ὑπέρ τοῦ ταπεινοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, ὁ δὲ Προφητάναξ Δαβὶδ προφητεύει τὸ μέλλον ὡς ἤδη παρόν, καὶ ἀξιοῦται νὰ λάβῃ τὴν ἔνορκον βεβαίωσιν καὶ ἐπαγγελίαν τοῦ Θεοῦ ὅτι ἐκ τῆς Ὀσφύος αὐτοῦ ἤτοι ἐκ τῆς βασιλικῆς γενεὰς αὐτοῦ θὰ γεννηθῇ ἡ σωτηρία καὶ ἡ δόξα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ τουτέστι ὁ Θεάνθρωπος Σωτὴρ ἡμῶν.

Θεοπρεπῶς λοιπόν καὶ λίαν πρεπόντως πρέπει νὰ τιμῶμεν καὶ νὰ πανηγυρίζωμεν τὸ μέγα τῆς ἡμέρας ταύτης Μυστήριον, καὶ ἐπὶ τούτῳ δίκαιον εἶναι νὰ προσφέρωμεν εἰς τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοὺς ἐγκωμιαστικοὺς τούτους λόγους, διότι οὐδὲν ἄλλο εἶναι ἀρεστὸν εἰς Αὐτὴν εἰμὴ ὁ λόγος τῶν ἐγκωμίων καὶ ἡ ἐκ τῶν λόγων τούτων ἀπορρέουσα τιμή καὶ δόξα καὶ μακαρισμὸς αἰώνιος, καθὼς καὶ τὸ πάγχρυσον αὐτῆς στόμα ὡμολόγησεν ῥητῶς «ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί». Δοξάζομεν δὲ καὶ ἡμεῖς τὸν Θεόν, διότι διὰ τῆς γεννήσεως τῆς Θεοτόκου ἐξ ἧς θὰ σαρκωθῇ καὶ θὰ γεννηθῇ ὁ Χριστός, ἀπαλλαττόμεθα καὶ ἐλευθερούμεθα ἐκ τῆς σκιᾶς καὶ τῶν τύπων καὶ τῶν συμβόλων καὶ εἰσαγόμεθα εἰς τὸ φῶς τῆς ἀληθείας καὶ τῆς ζωῆς. Τοῦτο δὲ καὶ ὁ θεῖος Παῦλος ἡ μεγάλη τοῦ Πνεύματος σάλπιγξ βροντοφωνεῖ καὶ λέγει. «Ἐν τῷ Χριστῷ εἶναι πλέον νέα κτίσις, ὅθεν ἀνακαινίζεσθε· τὰ ἀρχαῖα παρῆλθον, ἰδοὺ τώρα ἐγένοντο τὰ πάντα νέα»· δι᾽ αὐτὸν λοιπὸν τὸν λόγον ὁ Θεὸς Οἰκονομικῶς ἐγένετο ἄνθρωπος, ἵνα συμπληρώσῃ τὰ ἐλλείποντα, καὶ δώσῃ εἰς ἡμᾶς ἀντὶ τῶν χειρόνων καὶ σκιωδῶν ἀγαθῶν ἤτοι τῶν ὁλικῶν ὡς προσκαίρων καὶ φθαρτῶν, τὰ ἀνώτερα καὶ ὑψηλότερα πνευματικὰ ἀγαθά, τῶν ὁποίων ὡς αἰωνίων καὶ ἀφθάρτων ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἀξία πρὸς τὰ ὑλικὰ εἶναι ἀφθάστου ὕψους καὶ ἀσύγκριτος· ταῦτα δὲ καὶ ὁ ὑψιπέτης τῆς Θεολογίας ἀετὸς ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐννοεῖ λέγων ὅτι ἐκ τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ πάντες ἡμεῖς ἐλάβομεν καὶ χάριν ἀντὶ χάριτος τουτέστι τὴν Χάριν τῆς Υἱοθεσίας καὶ τῆς θεώσεως ἡμεῖς ἐπλουτίσθημεν καὶ ἐλάβομεν παρ᾽ Αὐτοῦ ἀντὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τὴν ὁποίαν παρ᾽ ἡμῶν ἔλαβε ὁ Κύριος ἡμῶν, τουτέστι ἔλαβε τὴν σάρκα καὶ ἔδωκεν εἰς ἡμᾶς τὸ πνεῦμα τῆς Χάριτος καὶ τῆς Υἱοθεσίας καὶ τῆς Θεώσεως. Ὅθεν ἂς ἀναφωνήσωμεν καὶ ἡμεῖς ὁμοῦ μὲ τὸν Προφήτην λέγοντες. «Ἀγαλλιάσθω τὰ σύμπαντα σήμερον καὶ ἡ φύσις, σκιρτάτω. Εὐφραινέσθω ὁ Οὐρανὸς ἄνωθεν καὶ αἱ νεφέλαι ῥανάτωσαν δικαιοσύνην, σταλαξάτω τὰ ὄρη γλυκασμόν καὶ οἱ βουνοὶ ἀγαλλίασιν,» διότι ἠλέησε ὁ Κύριος τὸν λαὸν Αὐτοῦ ἀναδείξας τὸ μέσον καὶ τὸ τρόπαιον τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἐκ τῆς βασιλικῆς γενεᾶς τοῦ Δαβὶδ τὴν ἐξ αὐτοῦ καταγομένην Παναμώμητον καὶ ἀνύμφευτον ταύτην νυμφευτὴν Παρθένον Μαρίαν, ἐκ τῆς ὁποίας ἐγεννήθη ἡ προσδοκία καὶ ἡ σωτηρία, τῶν ἐθνῶν ἥτις εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἂς ἀγάλλεται λοιπὸν πᾶσα εὐγνώμων ψυχή, καὶ ἂς προσκαλεῖ διὰ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως πᾶσαν τὴν λογικὴν φύσιν τῶν ἀνθρώπων εἰς ἀνακαινισμὸν αὐτῆς καὶ ἀνάπλασιν· στεῖραι ὡσαύτως ἂς δοξάσωσι τὸν Θεόν, διότι ἡ ἄτεκνος καὶ στεῖρα ἡ σεπτὴ Ἄννα τὴν Θεόπαιδα Παρθένον ἐγέννησεν. Ἂς χαίρωσιν αἱ παρθένοι διότι τὴν ἄσπορον ταύτην γῆν τὴν Παρθένον ἐξ ἦς ἐγεννήθη ὁ ἀγεώργητος καρπὸς ὁ Χριστός, ἐξεβλάστησε καὶ ἔφερεν εἰς τὸν κόσμον ἡ ἄκαρπος γῆ ἤτοι ἡ πρώην ἐκείνη στεῖρα καὶ ἄτεκνος. Ἂς σκιρτῶσιν ἐκ χαρᾶς αἱ μητέρες, διότι ἡ ἄγονος αὕτη μήτηρ τὴν ἄφθορον Μητέρα καὶ Παρθένον ἔφερε εἰς τὸ φῶς· γυναῖκες ἂς ἀνυμνοῦσι τὸν Θεὸν διότι ἡ προμήτωρ Εὔα ἡ γενομένη αἰτία τῆς ἁμαρτίας, τώρα διὰ τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου λαμβάνει τὴν ἀπαρχὴν τῆς σωτηρίας της. Πᾶσα λοιπὸν ἡ κτίσις σήμερον ἂς χαίρῃ καὶ ἂς ἀγάλλεται πνευματικῶς καὶ ἀναλόγως τοῦ μεγαλείου τῆς πανενδόξου ταύτης ἑορτῆς καὶ πανηγύρεως, Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι ὁμοῦ ἂς πανηγυρίζωσι καὶ ἂς δοξάζωσι τὴν σεβασμίαν ταύτην ἑορτὴν καὶ πανήγυριν, διότι σήμερον τοῦ πάντα Κτίστου ὁ κτιστὸς ᾠκοδομήθη Ναός καὶ τὸ κτίσμα ἤτοι ἡ Παρθένος εἰς τὸν Κτίστην Θεὸν ὡς θεῖον σκήνωμα θεοπρεπῶς καὶ παραδόξως ἑτοιμάζεται· σήμερον ἡ πρὶν διαφθαρεῖσα ἀνθρωπίνη φύσις λαμβάνει ἀρχὴν θεώσεως καὶ ὁ γήινος ἄνθρωπος προσκαλεῖται νὰ καταλάβῃ τὴν ἀνωτάτην ἀξίαν καὶ θέσιν ἵνα τουτέστι γίνῃ τέκνον Θεοῦ· σήμερον ὁ πρωτόπλαστος Ἀδὰμ προσφέρει ὡς δῶρα ἐκλεκτὸν εἰς τὸν Θεὸν τὴν ἐξ αὐτοῦ καταγομένην Μαρίαν ὡς ζύμην ἁγίαν καὶ ἄμωμον, ἵνα δι᾽ αὐτῆς ζυμωθῇ τὸ ἁμαρτωλὸν γένος τῶν ἀνθρώπων διὰ τὴν ἀνάπλασιν καὶ σωτηρίαν του· σήμερον ἡ μεγάλη δόξα καὶ τὸ καύχημα τῆς παρθενίας γεννᾶται καὶ τὸν τίμιον μαργαρίτην τῆς αἰωνίου μακαριότητος ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ὡς νύμφη τοῦ Χριστοῦ ἐνδόξως περιβάλλεται καὶ φέρει. Σήμερον τὸ εὐγενέστατον τοῦ Θεοῦ ἔργον ὁ ἄνθρωπος ἀπολαμβάνει τὸ χάρισμα ὅπερ εἶχε πρὸ τῆς παραβάσεως καὶ τῆς ἁμαρτίας τοῦ Ἀδάμ, καὶ τὴν εὐγένειαν τοῦ κάλλους καὶ τῆς λαμπρότητος αὐτοῦ, τὴν ὁποίαν ἠμαύρωσε καὶ διέφθειρεν ἡ δυσγένεια καὶ δυσμορφία τῆς κακίας. Ὁ Θεὸς διὰ τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου ἐπαναφέρει πάλιν αὐτὴν εἰς τὴν πρώτην ἐκείνην κατάστασιν διὰ τοῦ ἐξ αὐτῆς γεννηθέντος Σωτῆρος, ὅστις ἐνεργεῖ ἐπὶ τῆς ἁμαρτωλῆς ἀνθρωπότητος τὴν ἀρίστην καὶ θεοπρεπεστάτην ἀνάπλασιν καὶ τὸν τέλειον αὐτῆς ἀνακαινισμόν. Σήμερον ἡ στεῖρα Ἄννα παραδόξως γίνεται μήτηρ καὶ γεννᾷ ἐξ ἐπαγγελίας Ἐκείνην ἥτις ἔμελε νὰ γίνη μήτηρ τοῦ Σωτῆρος τοῦ κόσμου καὶ νὰ ἐπιφέρῃ τὸν Ἁγιασμὸν εἰς τὴν δυστυχῆ ἀνθρωπότητα. Σήμερον κατεσκευάσθη, τὸ ἔνδοξον βασιλικὸν ἔνδυμα καὶ τὸ στέμμα διὰ τῶν ὁποίων περιβάλλεται τὸ βασιλικὸν ἀξίωμα ἡ πενιχρὰ φύσις τῶν ἀνθρώπων. Σήμερον ἐξεβλάστησε προφητικῶς ἡ κιθάρα τοῦ Δαβίδ, ὡς καὶ ἡ ῥάβδος τοῦ Ἀαρὼν ἡ παραδόξως βλαστήσασα μὲ τὸ ἄνθος τὸν Χριστὸν τὸν Παντοδύναμον Κύριον. Σήμερον γεννᾶται Κόρη Παρθένος καταγομένη ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα τοῦ Πατριάρχου καὶ ἐκ τῆς βασιλικῆς γενεᾶς τοῦ Δαβὶδ προσημαίνουσα πρόσωπον βασιλείας καὶ ἱερωσύνης μέτοχον· τουτέστι τὸ πρόσωπον τοῦ ἐνανθρωπήσαντος καὶ ἐξ Αὐτῆς Σαρκωθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ὡς Αἰωνίου Βασιλέως καὶ Ἱερέως κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ καὶ οὐχὶ τοῦ Ἀαρών, διότι ἦτο ἀπάτωρ ὡς ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς, ἀμήτωρ ὡς Θεός καὶ ὡς τοιοῦτος ὢν ἀγενεαλόγητος ὡς ὁ Μελχισεδὲκ κατὰ τὴν ἁγίαν Γραφήν. Σήμερον ἄρχεται ἡ ἀναμόρφωσις τῆς φύσεως ἡμῶν, καὶ ὁ γηράσας κόσμος λαμβάνων θεοειδεστάτην μόρφωσιν καὶ μεταβολήν, δέχεται τὰ προοίμια δευτέρας θεοπλαστίας ἤτοι ἀναδημιουργίας ἠθικῆς καὶ πνευματικῆς. Δηλαδὴ ναὶ μὲν ἡ πρώτη τῶν ἀνθρώπων διάπλασις ἐδημιουργήθη ἐκ καθαρᾶς καὶ ἀμολύντου γῆς, ἀλλ᾽ἡ διαφθαρεῖσα αὕτη φύσις ἐξηφάνισε τὸ ἀνῆκον εἰς αὐτὴν ἀξίωμα ἀποβαλοῦσα τὴν Χάριν ἕνεκα τοῦ ἁμαρτήματος τῆς παρακοῆς, δι᾽ ἧς ἐξεβλήθημεν τῆς τρυφῆς τοῦ Παραδείσου καὶ κατὰ κληρονομικὴν διαδοχὴν μετεδόθη καὶ εἰς ἡμᾶς ὁ θάνατος καὶ ἐντεῦθεν ἐπήγασεν ἡ διαφθορὰ τοῦ γένους ἡμῶν. Ἔπειτα κατερχομένων πάντων εἰς τὸν ᾍδην οὐδεμία ἀνθρωπίνως ὑπῆρχε ἐλπὶς σωτηρίας, ἡ δὲ ἀνθρωπότης ἅπασα εἶχεν ἀπόλυτον ἀνάγκην τῆς ἐπεμβάσεως τοῦ Θεοῦ πρὸς σωτηρίαν αὐτῆς, διότι οὐδεὶς νόμος ἦτο δυνατὸν νὰ ἐπιφέρῃ τὴν θεραπείαν τῆς τοιαύτης ἀνιάτου ἀσθενείας, οὔτε ὁ Μωσαϊκός, οὔτε ὁ τῶν Προφητῶν πύρινος καὶ διαλλακτικὸς λόγος οὔτε οἱονδήποτε ἄλλο μέσον καὶ νὰ ἐπαναφέρῃ τὴν ἀνθρωπότητα εἰς τὴν εὐγενῆ κατάστασιν· ἐκείνην ἤν εἶχον οἱ πρωτόπλαστοι πρὸ τῆς παραβάσεως καὶ παρακοῆς αὐτῶν εἰς τὸ πρόσταγμα τοῦ Θεοῦ.

Τούτων οὕτως ἐχόντων ηὐδόκησεν ἤδη ὁ τῶν ὅλων ἀριστοτέχνης Θεὸς νὰ κατασκευάσῃ νέον Κόσμον ἀσυγκρίτως ἀνώτερον τοῦ παλαιοῦ διὰ τῆς ἠθικῆς καὶ πνευματικῆς ἀναπλάσεως καὶ ἀναμορφώσεως αὐτοῦ, καταργῶν τὴν ἁμαρτίαν ἐξ ἧς προῆλθεν ὁ θάνατος καὶ εἰσάγων τοὺς εἰς Χριστὸν πιστεύοντας καὶ βαπτιζομένους εἰς τὸ Ὄνομα Αὐτοῦ εἰς νέαν ζωήν, τὴν μακαρίαν ζωήν καὶ μένουσαν εἰς τὸν αἰῶνα.

Πῶς λοιπὸν ἔπρεπε νὰ προέλθῃ εἰς ἡμᾶς ἡ μεγίστη αὕτη εὐεργεσία σύμφωνος οὖσα καὶ μὲ τοὺς νόμους τοῦ Θεοῦ, ἐὰν μὴ Αὐτὸς ὁ Υἱὸς καὶ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐσαρκοῦτο ὑπερφυσικῶς καὶ ἐγεννᾶτο ἄνθρωπος εἰς τὸν κόσμον, ὑπείκων εἰς τοὺς νόμους τῆς φύσεως καὶ πολιτευόμενος καὶ ἐφαρμόζων τοὺς κειμένους νόμους μὲ πᾶσαν ἀκρίβειαν γινόμενος τὸ τέλειον τῆς ἀρετῆς παράδειγμα; Τοῦτο δὲ τὸ μέγα καὶ φοβερὸν Μυστήριον κατ᾽ οὐδένα ἄλλον τρόπον ἠδύνατο νὰ ἐκτελεσθῇ εἰμὴ διὰ τῆς καθαρᾶς καὶ Ἁγίας Παρθένου, ὑπηρετούσης Αὐτὸ διὰ τῆς Γεννήσεως τοῦ Θεανθρώπου Υἱοῦ Αὐτῆς ὑπερφυῶς καὶ ἀρρήτως ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, ὑπερνικήσαντος οὕτω ἐν τῇ συλλήψει καὶ ἐν τῇ Γεννήσει Αὐτοῦ τοὺς ὑπ᾽ Αὐτοῦ ὡς Θεοῦ Παντοδυνάμου τεθέντας νόμους. Καὶ τὸ Μυστήριον τοῦτο ἀπεκαλύφθη εἰς μόνην Ἐκείνην τὴν πρὸ πασῶν τῶν γενεῶν ἐκλελεγμένην καὶ προορισθεῖσαν νὰ γίνῃ Μήτηρ τοῦ Δημιουργοῦ τῆς κτίσεως.

Αὕτη δὲ εἶναι ἡ Παρθένος Μαρία τὸ θεοδόξαστον Ὄνομα, ἐκ τῆς γαστρὸς τῆς Ὁποίας μετὰ σαρκὸς ἐγεννήθη ὁ Ὑπέρθεος Κύριος, καὶ τὴν Ὁποίαν Αὐτὸς κατεσκεύασεν ἔνδοξον Ναόν του θεοπρεπῶς ἄνευ φθορᾶς τῆς Παρθενίας Αὐτῆς, διότι ἀσπόρως ἐγεννήθη· καὶ τοῦτο τὸ μέγα θαῦμα ἐγένετο, διότι ὁ Θεὸς ἦτο ὁ Γεννηθεὶς ἐξ Αὐτῆς ἄνευ λοχείας καὶ ἄνευ πόνων, τὰ ὁποῖα φυσικῶς δοκιμάζουσιν αἱ γεννῶσαι μητέρες· παραδόξως δὲ ἡ Παρθένος εὑρέθη θηλάζουσα τὸν Κύριον ἐκ τοῦ γάλακτος Αὐτῆς, ἀλλὰ καὶ μόνη μετὰ τὸν τοκετὸν διέμεινε Παρθένος ἁγνή, φυλάξασα σῶα καὶ ἀδιάφθορα τὰ σήμαντρα· διὰ τοῦτο Θεοτόκος κηρύττεται, καὶ ἡ Παρθενία Αὐτῆς δοξάζεται καὶ ἡ Γέννησις προσκυνεῖται, καὶ ὁ Θεὸς μετὰ τῶν ἀνθρώπων ἑνούμενος καὶ μετὰ σαρκὸς φανερούμενος, τῆς ἰδίας Αὐτοῦ δόξης χαρίζεται τὸ ἀξίωμα, τουτέστιν ὢν Αὐτὸς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ κατὰ φύσιν, ἠξίωσε καὶ τοὺς πιστεύοντας εἰς Αὐτὸν νὰ ὀνομάζωνται θέσει καὶ κατὰ χάριν Υἱοὶ τοῦ Θεοῦ, ἰσότιμοι πρὸς Αὐτὸν ὄντες· κατ᾽ ἀκολουθίαν δὲ ἡ γυναικεία φύσις ἐλευθεροῦται ἐκ τῆς προγονικῆς ἐκείνης κατάρας, ὡς εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὴν Εὔαν καταρώμενος αὐτὴν μετὰ τὴν παράβασιν, «ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα», διότι ὅπως διὰ τῆς γυναικὸς τῆς Εὔας ἔλαβεν ἀρχήν καὶ συνετελέσθη ἡ ἁμαρτία, οὕτω καὶ διὰ τῆς νέας Γυναικὸς τῆς Παναγίας Παρθένου συνετελέσθη ἡ σωτηρία καταργηθείσης τῆς κατάρας.

Μετὰ, τὰ λεχθέντα ὄντα ὡς προοίμιον τοῦ λόγου, ἔφθασεν ἤδη οὗτος καὶ εἰς αὐτὴν τὴν οὐσίαν καὶ τὴν ἐξιστόρησιν τοῦ γεγονότος τῆς ἐμφανίσεως τῆς Θεοτόκου εἰς τὸν κόσμον. Ἐντεῦθεν λοιπὸν ἐγὼ σήμερον παρουσιάζομαι εἰς ἡμᾶς, ἀδελφοὶ πανηγυριστὴς καὶ λαμπρὸς ἑστιάτωρ ἤτοι κοσμήτωρ καὶ Οἰκονόμος τῆς ἱερᾶς ταύτης πανδαισίας τουτέστι τοῦ πνευματικοῦ συμποσίου μεταδίδων τὴν χαράν καὶ ἀγαλλίασιν τοῦ λόγου εἰς ἅπαντας τοὺς πνευματικῶς συμποσιάζοντας. Θελήσας λοιπὸν, ὡς εἶπον ἀνωτέρω, ὁ λυτρωτὴς τοῦ γένους ἡμῶν νὰ ἀναγεννήσῃ καὶ ἀναπλάσῃ τὸν ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας διαφθαρέντα κόσμον, καὶ ὅπως τότε λαβὼν πηλὸν ἐκ παρθενικῆς καὶ καθαρᾶς γῆς ἐπλαστούργησεν τὸν πρῶτον Ἀδὰμ, οὕτω καὶ τώρα γεννηθεὶς ἄνθρωπος ἐν μέσῳ τῶν ἀνθρώπων, ὁ Νέος Ἀδὰμ ἀντὶ ἄλλης γῆς, δυνάμεθα νὰ εἴπωμεν, ἐξέλεξε τὴν καθαράν καὶ Πανάμωμον ταύτην Παρθένον διὰ τὴν Ἀνάπλασιν καὶ ἀναγέννησιν τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου καὶ οὕτως ἔσωσε αὑτὸν εἰς δόξαν τοῦ Ὀνόματος του.

Ἀλλὰ τὶς εἶναι ἡ Παρθένος Αὕτη καὶ ἐκ τίνων γονέων ἐγεννήθη, λέγομεν ἐν συντομίᾳ, ἀνατρέχοντες εἰς τὴν ἱστορίαν. Αὕτη εἶναι τὸ πάντων τῶν καυχημάτων ἐξαίρετον καὶ μοναδικὸν καύχημα καταγομένη μὲν ἐκ τῆς βασιλικῆς γενεᾶς τοῦ Δαβὶδ οὖσα θυγάτηρ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ εἶναι σπέρμα τοῦ Ἰωακεὶμ, ἀπόγονος μὲν τῆς Εὔας, γέννημα δὲ τῆς Ἄννης ὁ Ἰωακεὶμ ἦτο ἀνὴρ πρᾷος καὶ ἐπιεικὴς ἀνατεθραμμένος κατὰ τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, ζῆσας μὲν σωφρόνως ἀλλ᾽ ὧν ἀφωσιωμένος εἰς τὸν Κύριον. Οὕτω δὲ ἄτεκνος διατελῶν ἔφθασεν εἰς τὸ τέρμα τῆς ζωῆς του· ἡ δὲ Ἄννα καὶ αὐτὴ οὖσα φιλόθεος, σώφρων μὲν ἀλλὰ στεῖρα, φίλανδρος ἀλλ᾽ ἄτεκνος, εἰς οὐδὲν ἄλλο κατεγίνετο εἰμὴ εἰς τὴν μελέτην καὶ ἐφαρμογὴν τοῦ θείου νόμου· θλιβομένη δὲ ἕνεκα τῆς στειρώσεως, ὡς τοῦτο συμβαίνει εἰς τὰς ἀτέκνους γυναῖκας ἐδυσφόρει, καὶ ἐστενοχωρεῖτο σφόδρα μὴ ὑποφέρουσα τὴν ἀτεκνίαν· οὕτω δὲ λυπούμενοι ἀμφότεροι οἱ σύζυγοι διὰ τὴν ἔλλειψιν κληρονόμου, ἐν τούτοις δὲν ἐσβέσθη τελείως ἡ ἐλπὶς αὐτῶν πρὸς τὸν Θεόν· φλογερὸς δὲ πόθος καὶ ἐπιθυμία αὐτῶν ἦτο ἡ ἀπόκτησις τέκνου, καὶ τὴν ἁγίαν Ἄνναν τὴν μητέρα τοῦ Προφήτου Σαμουὴλ μιμούμενοι, δὲν ἀπεμακρύνοντο ἀπὸ τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ διὰ προσευχῶν θερμῶν ἱκέτευον τὸν Κύριον νὰ διαλύσῃ τὴν στείρωσιν καὶ νὰ χαρίσῃ εἰς αὐτοὺς τέκνον, καὶ δὲν ἀπεμακρύνθησαν ἐκεῖθεν πρὶν τύχωσι τοῦ ποθουμένου ὅπερ καὶ ἐπέτυχον, διότι δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ ἀναβάλῃ ἐπὶ πλέον τὸ ἐλπιζόμενον καὶ ζητούμενον δῶρον ὁ Κύριος ὁ δοτὴρ ὅλων τῶν χαρισμάτων Αὐτοῦ κατόπιν τῶν θερμῶν προσευχῶν των. Οὕτως δὲ ταχέως ἐπεσκίασεν αὐτοὺς ἡ χάρις καὶ ἡ δύναμις Αὐτοῦ, καὶ τοῦ μὲν Ἰωακεὶμ εἰς καρπογονίαν, τὴν δὲ Ἄνναν εἰς παιδοποιίαν ἐνεδυνάμωσε καὶ ἐνίσχυσε καὶ ἀντὶ ἀγόνων καὶ στείρων γονίμους αὐτοὺς ἀποκατέστησε. Καὶ λοιπὸν ἐξ ἀκάρπων καὶ ξηρῶν καὶ ἀνύδρων ἠθικῶν δένδρων, καρπὸς ἔνδοξος καὶ μοναδικὸς ἡ Πανάμωμος Παρθένος ἡ Σεπτὴ αὐτῶν Κόρη παρήχθη εἰς σωτηρίαν ἡμῶν, καὶ οὕτω ἐλύθησαν τὰ δεσμὰ τῆς στειρώσεως καὶ γόνιμος ἡ προσευχὴ αὐτῶν παρ᾽ ἐλπίδα ἀνεδείχθη καὶ ἐγένετο ἡ πρώην στεῖρα τελείως καλλίτεκνος εἰς δόξαν Θεοῦ· μετὰ δὲ τὴν Γέννησιν αὐτῆς οὔσης τριετοῦς τὴν ἡλικίαν, οἱ γονεῖς αὐτῆς τὴν ἔφερον εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ, εἰς Ὂν καὶ τὴν ἀφιέρωσαν κατὰ τὴν Ὑπόσχεσίν των· ὁ δὲ ἱερεὺς Ζαχαρίας ἐφημερεύων τότε, ὡς εἶδε τὰς χορείας τῶν γυναικῶν προσπορευομένας καὶ ἀκολουθούσας τὴν Παναγίαν Παρθένον, λίαν ἐχάρη καὶ ὑπὸ ἐνθουσιασμοῦ κατελήφθη, βλέπων τὰς θείας, προφητείας πραγματοποιουμένας, καὶ ὡς τὶ ἐκλεκτὸν δῶρον, τὸ θεῖον ἀφιέρωμα ἤτοι τὴν Παρθένον εἰς τὸν Θεὸν καθιέρωσε, καὶ εἰς αὐτὰ τὰ ἅγια τῶν ἁγίων τὸν μέγαν τοῦτον τῆς σωτηρίας θησαυρὸν κατέθεσεν ὅπου ὡς εἰς θάλαμον νυμφικὸν διατρίβουσαν ἐτρέφετο Αὕτη ὑπὸ θείου Ἀγγέλου μέχρις οὗ ἔφθασεν ὁ τῆς μνηστείας καιρός, ὁ ὁποῖος ἦτο διωρισμένος ὑπ᾽ Αὐτοῦ τοῦ Προανάρχου Θεοῦ καὶ Πατρὸς πρὸ πάντων τῶν αἰώνων διὰ τὸν ἐξ Αὐτῆς μέλλοντα γεννηθῆναι Υἱὸν δι᾽ εὐσπλαγχνίαν ἄρητον καὶ διὰ τὸν πρὸ πάσης κτίσεως καὶ χρόνου καὶ διαστήματος Αὐτὸν γεννήσαντα Λόγον ἤτοι ἕνα Θεάνθρωπον τὸν Σωτῆρα Χριστὸν καὶ διὰ τὸ συμφυές καὶ σύνθρονον καὶ προσκυνητὸν Αὐτοῦ Πνεῦμα, τῶν ὁποίων καθὼς εἶναι μία ἡ Θεότης, οὕτως εἶναι καὶ μία φύσις, καὶ μία βασιλεία μὴ διαιρουμένη μηδὲ μετατρεπομένη μηδὲ διακρινομένη πρὸς ἑαυτὴν εἰμὴ κατὰ τὰς θεαρχικὰς τῶν ὑποστάσεων ἤτοι τὰς τῶν προσώπων ἰδιότητας.

Διὰ τοῦτο χαίρω σφόδρα πανηγυρίζων καὶ ἀγάλλομαι καὶ εἰς τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ Λόγου προσφέρω τοῦτο τὸ δῶρον εἰς τὴν Ἑορτήν της, διότι ὁ ἐξ Αὐτῆς Γεννηθεὶς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ μοὶ ἐγνώρισε τὸ σύνολον τῆς πίστεως μου εἰς τὸ Μυστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος, καθ᾽ ὅτι τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ ἐνεργοῦντος ὡς Παντοδυνάμου τὴν ἑαυτοῦ Σάρκωσιν, καὶ ὁ Γεννήσας Αὐτὸν Πατὴρ φαίνεται συνοδεύων εἰς τοῦτο ὡς καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον συνεργοῦν ἀμέσως καὶ Ἁγιάζον τὴν κοιλίαν τῆς συλλαβούσης τὸν ἀκατάληπτον Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν Αἰώνιον.

Ἀλλὰ νομίζω καιρὸς εἶναι τώρα νὰ ἐρωτήσωμεν τὸν Δαβὶδ τὶ; πρὸς αὐτὸν ὡμολόγησε μεθ᾽ ὅρκου ὁ τῶν ὅλων Θεός. Ἐλθὲ λοιπὸν ὦ Ὑμνογράφε, ἐλθὲ ὦ Προφῆτα, ἑτοίμασον τὴν κινύραν σου, θῖξον τὰς χορδὰς αὐτῆς, λέγε μεγαλοφώνως, τὶ ὡρκίσθη εἰς σὲ ὁ Θεός; τὶ μοὶ ὡρκίσθη λέγεις; μοὶ ὤμοσε ὅτι ἐκ τοῦ καρποῦ τῆς κοιλίας μου θὰ θέσῃ ἐπὶ τὸν θρόνον μου. Τοῦτο μοὶ ὡρκίσθη καὶ δὲν ἠθέτησε τὸν ὅρκον Του· ὡρκίσθη καὶ διὰ τῶν ἔργων τοὺς λόγους ἐπεσφράγισε καὶ ἐπεβεβαίωσε, διότι λέγει «ἅπαξ ὤμοσα ἐν τῷ Ὀνόματι Μου εἰς τὸν Δαβὶδ καὶ δὲν θὰ διαψεύσω τὸν λόγον μου· » ἤτοι τὸ σπέρμα αὐτοῦ ὁ Χριστὸς εἰς τὸν αἰῶνα μένει καὶ ὁ θρόνος Αὐτοῦ θὰ διαρκέσῃ ὡς ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη ἐνώπιον μου ἐπὶ τοῦ στερεώματος, καὶ ὁ μαρτυρῶν ταῦτα εἶναι ἀξιόπιστος μάρτυς Θεῖος καὶ αἰώνιος. Ταῦτα μοὶ ὤμοσε καὶ τὰ ἐπραγματοποίησε· ταῦτα διατάξας τὰ ἐπεκύρωσε, διότι εἶναι ἀδύνατον νὰ ψευσθῇ ὁ Θεός. Ἰδοὺ λοιπὸν τώρα ὁ Χριστὸς εἶναι ὁρατός κατὰ Σάρκα. Υἱὸς μου κηρυττόμενος, καὶ ἀνυμνεῖται προσκυνούμενος ὡς Υἱός μου καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὡς Θεάνθρωπος καὶ πάντα τὰ Ἔθνη προσκυνοῦσιν Αὐτόν· βλέπουσι δὲ ἀναπαυόμενον εἰς παρθενικοὺς κόλπους· ἤτοι εἰς τὰς ἀγκάλας τῆς Μητρός Του ὡς νὰ κάθηται ἐπὶ τοῦ βασιλικοῦ θρόνου Του. Ἰδοὺ δὲ καὶ ἡ Παρθένος αὕτη ἐξ ἐμοῦ γεννηθεῖσα ἐξ ἧς ἐσαρκώϑη ὁ αἰώνιος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ἀνεκαίνισε τὴν τῶν ἀνθρώπων φύσιν· καὶ ταῦτα μὲν οὕτως ἔχουσι· ἡμεῖς δὲ ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ, λαὸς ἅγιος, σύστημα ἱερὸν, ἂς εὐφρανθῶμεν πνευματικῶς, ἂς δοξάσωμεν τοῦ Μυστηρίου τὴν δύναμιν. Ἕκαστος κατὰ τὸ δοθὲν εἰς αὐτὸν χάρισμα ἂς συνεισφέρῃ εἰς τὴν πανήγυριν δῶρον ἐπάξιον, οἱ πατέρες τὴν εὐγένειαν τοῦ γένους, αἱ μητέρες τὴν γέννησιν καλῶν τέκνων, αἱ στεῖραι τὸ ἄγονον τῆς ἁμαρτίας, αἱ παρθένοι τὴν διπλὴν παρθενίαν τῆς ψυχῆς τε καὶ σώματος· αἱ μονάζουσαι τὴν ἐπαινετὴν συμμετρίαν· πᾶς πατὴρ ἂς μιμεῖται τὸν πατέρα τῆς Παρθένου· καὶ ἂν εἶναι ἄτεκνος ἂς καταφεύγῃ εἰς τὴν θερμὴν προσευχήν καὶ διὰ τοῦ ἐναρέτου αὐτοῦ βίου ὡς ὁ Ἰωακεὶμ θὰ τύχῃ τοῦ ποθουμένου. Πᾶσα μήτηρ ἂς συγχαίρῃ τὴν Ἁγίαν Ἄνναν, εἰς ἣν ἐδωρήσατο ὁ Θεὸς διὰ τῶν θερμῶν αὑτῆς προσευχῶν τὴν Παρθένον· πᾶσα στείρα καὶ ἄγονος μήτηρ ἂς προσέλθῃ μετὰ πίστεως εἰς τὸν θεοδώρητον τῆς Ἄννης βλαστόν καὶ θὰ ἀποβάλῃ τὴν στείρωσιν, πᾶσα παρθένος καθαρὰ ἂς γίνῃ μήτηρ τοῦ Λόγου, διὰ τοῦ λόγου στολίζουσα τὴν ἀθάνατον ψυχήν της. Πᾶς μονάζων ἂς παῤουσιάζῃ εἰς τὸν Θεὸν τὸν πνευματικόν καὶ λογικὸν καρπόν, τὸν ὁποῖον διὰ τῶν προσευχῶν καὶ τοῦ πνευματικοῦ βίου του ἀπέκτησεν. Ἐπὶ τὸ αὐτὸ πλούσιοι καὶ πένητες, νεανίσκοι καὶ παρθένοι, πρεσβύτεροι μετὰ νεωτέρων, ἱερεῖς καὶ Λευῖται, βασιλεῖς καὶ στρατηγοί, βασιλίδες καὶ ἀρχόντισαις, πάντες ὁμοῦ καὶ πᾶσαι, ἂς τιμήσωμεν τὴν Παρϑένον καὶ Μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἐξ ἧς ἐγεννήθη ὁ Χριστὸς ἡ ἀλήθεια, ὃν ἔγραψεν ὁ Μωυσῆς ἐν τῷ νόμῳ, καὶ τὸν ὁποῖον πάντες οἱ Προφῆται προκατήγγειλαν. Ἂς προφθάσωμεν καὶ ἂς καταλάβωμεν τοῦ ναοῦ τὰ προπύλαια· ἂς τρέξωμεν ὁμοῦ μὲ τὰς προστρεχούσας παρθένους, καὶ ἂς εἰσέλθωμεν ὁμοῦ εἰς αὐτὰ τὰ ἅγια τῶν Ἁγίων. Διότι ἐκεῖ εἶναι τὰ σπάργανα αὐτῆς μετὰ τὴν γέννησίν Της, εἰς τὴν ὁποίαν ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς ὡς ἄλλον θάλαμον βασιλικὸν τὴν διαμονήν Της, θεοπρεπῶς καὶ μεγαλοπρεπῶς καθὼς ἔπρεπε· διὰ τοῦτο χαίρουσι σφόδρα αἱ ἀκολουθοῦσαι αὐτὴν παρθένοι προμηνύουσαι τὰ μέλλοντα μεγαλεῖά Της· ἀλλὰ καὶ αἱ θυγατέρες τῆς νέας Σιών, ἤτοι τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, τιμῶσαι τὴν Βασίλισσαν τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, προεξάρχουσαι ἐν τῇ εἰσόδῳ Αὐτῆς ἐν τῷ ναῷ Κυρίου καὶ προπορεύονται, ἵνα εὐφραίνωνται πνευματικῶς ἐκ τῆς ὀσμῆς τῶν μύρων αὐτῆς, ἤτοι ἐκ τῆς πλουσίας χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἥτις κατευωδιάζει τὴν Παναγίαν Μητέρα Του καὶ Θεοτόκον. Τότε δὲ, τότε καὶ τὰ ἅγια τῶν Ἁγίων τελείως ἠνοίχθησαν ὑποδεξάμενα εὐλαβῶς καὶ λίαν χαρμοσύνως τὴν Πανύμνητον Παρθένον· προσφέρεται δὲ εἰς αὐτὴν ἐκεῖ καὶ τροφὴ ἀνάλογος πρὸς τὸ θεομητορικὸν ἀξίωμά της, καὶ τρέφει ὁ Θεὸς αὐτὴν διὰ χειρὸς Ἁγίου Ἀγγέλου, τὴν μέλλουσαν νὰ θρέψῃ διὰ τοῦ γάλακτός Της τὸν τροφοδότην τῆς κτίσεως· καὶ γίνεται τροφὸς τῆς Παρθένου τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, μέχρι τῆς ἀναδείξεως Αὐτῆς πρὸς ἐκτέλεσιν τῆς Βουλῆς τοῦ Θεοῦ. Ὅτε δὲ ἐπέστη ὁ καιρὸς τῆς μνηστείας, ἐμνηστεύθη τὸν Δίκαιον Ἰωσὴφ καταγόμενον ἐκ τῆς γενεᾶς τοῦ βασιλέως Δαβίδ. Τότε δὲ ἐδέχθη ἀντὶ σπέρματος τὴν φωνὴν τοῦ Γαβριήλ καὶ οὕτω κυοφορήσασα ἐγέννησε τὸν Θεάνθρωπον Υἱόν Της ἀσπόρως καὶ ἀφράστως καὶ ἀνερμηνεύτως ἄνευ βλάβης τῆς Παρθενίας Αὐτῆς, ἥτις διέμεινε τοιαύτη καὶ μετὰ τὴν γέννησιν τοῦ Υἱοῦ Αὐτῆς, Ὅστις εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος, ὁ εἰς τὸν κόσμον ἐρχόμενος, Οὗτος εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός καὶ ἡ ζωὴ ἡ αἰώνιος καὶ Αὐτῷ ἀνήκει ἡ δόξα, ἡ τιμή, ἡ προσκύνησις καὶ ἡ λατρεία, σὺν τῷ Πατρὶ Αὐτοῦ καὶ τῷ Παναγίῳ Πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν
Ἀνδρέου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης τοῦ Ἱεροσολυμίτου
λόγος πανηγυρικὸς εἰς τὴν Γέννησιν
τῆς Ὑπεραγίας ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας.