Περί διακρίσεως

2. Κάποιοι αδελφοί πήγαν στον αββά Αντώνιο να του αναφέρουν τα οράματα που έβλεπαν, και να πληροφορηθούν απ΄αυτόν εάν πρόκειται για αληθινά οράματα ή τα δημιουργούν οι δαίμονες.

Αυτοί είχαν ένα γαϊδουράκι που τους ψόφησε στον δρόμο. Μόλις έφθασαν στον Γέροντα, πρόλαβε και τους είπε:

- "Πώς ψόφησε το γαϊδουράκι στον δρόμο;"

- "Πού το ξέρεις, αββά;" τον ρώτησαν.

Κι εκείνος τους είπε:

- "Οι δαίμονες μου το φανέρωσαν".

- "Μά κι εμείς -είπαν- γι΄αυτό το θέμα ήρθαμε να σε ρωτήσουμε, γιατί βλέπουμε οράματα και πολλές φορές βγαίνουν αληθινά. Αλλά μη τυχόν πέφτουμε σε πλάνη;"

Και ο Γέροντας παίρνοντας ως παράδειγμα αυτό που συνέβη με τον όνο, τους πληροφόρησε ότι προέρχονται από τους δαίμονες.

4. Κάποιος αδελφός είπε στον αββά Αντώνιο:

- "Προσευχήσου για μένα".

Και ο Γέροντας του λέει:

- "Ούτε εγώ σε σπλαχνίζομαι ούτε ο Θεός, εάν σύ ο ίδιος δεν σπεύσεις με ζήλο να ζητήσεις από τον Θεό".

5. Είπε επίσης ότι ο Θεός δεν επιτρέπει να ΄ρθουν οι μεγάλοι πειρασμοί στη γενιά αυτή όπως στις παλαιότερες, γιατί γνωρίζει ότι είναι αδύναμοι και δεν αντέχουν.

6. Είπε ο αββάς Αντώνιος ότι θα΄ρθει εποχή, πού οι άνθρωποι θα φέρονται όπως οι παράφρονες. Και όταν θα βλέπουν κάποιον πού δεν θα συμπεριφέρεται ως παράφρων, θα τα βάζουν μαζί του και θα του λένε: "Εσύ είσαι τρελός", επειδή δεν είναι όμοιος μ΄αυτούς.

19. Είπε ο αββάς Αγάθων:

"Εάν κάποιος μου είναι υπερβολικά αγαπητός αλλά καταλάβω ότι με παρασύρει σε κάποιο ελάττωμα, κόβω αμέσως τις σχέσεις μου μαζί του".

32. Είπε επίσης ο αββάς Δανιήλ:

"Όσο ακμάζει το σώμα, τόσο η ψυχή αδυνατίζει, και όσο το σώμα αδυνατίζει, τόσο η ψυχή ακμάζει".

35. Ρωτήθηκε ο μακάριος Επιφάνιος εάν αρκεί ένας δίκαιος άνθρωπος για να κινήσει τον Θεό σε ευσπλαχνία, και είπε:

"Ναι, γιατί ο ίδιος ο Θεός είπε: Ψάξτε να βρείτε έναν άνθρωπο ο οποίος να είναι στην πράξη δίκαιος και ευσεβής και θα φανώ σπλαχνικός για όλο το λαό".

40. Είπε ο αββάς Ησαϊας:

"Η απλότητα και το να μήν έχουμε περί πολλού τον εαυτό μας, καθαρίζει την καρδιά από την πονηρία".

47. Ο ίδιος είπε:

"Καμιά αρετή δεν μπορεί να αναμετρηθεί με την αρετή: να μην εξουθενώνουμε τον άλλον".

50. Ρωτήθηκε από κάποιον η αμμάς Θεοδώρα σχετικά με τα ακούσματα που φθάνουν στ΄αυτιά μας:

- "Πώς είναι δυνατόν -είπε- όταν γενικά τ΄αυτιά μας δέχονται λόγια κοσμικών ανθρώπων ή οποιαδήποτε άλλα άσχετα, να παραμένουν προσανατολισμένα στον Θεό μόνο;"

Και η αμμάς του λέει:

- "Όπως ακριβώς αν κάθεσαι σε τραπέζι όπου υπάρχουν πολλά φαγητά και τρώς βέβαια, αλλά όχι με ευχαρίστηση, το ίδιο και όταν κοσμικά λόγια φθάνουν στ΄αυτιά σου, την καρδιά σου να έχεις στραμμένη στον Θεό και μ΄αυτή τη διάθεση δεν θ΄ακούς με ευχαρίστηση και δεν παθαίνεις καμιά ζημιά".

63. Είπε ο αββάς Ιακώβ:

"Δεν χρειάζονται τα λόγια μοναχά, γιατί πολλά λένε οι άνθρωποι τούτον τον καιρό, χρειάζονται έργα.

Αυτό είναι το ζητούμενο και όχι τα λίγα τα άκαρπα".

78. Ρωτήθηκε ο αββάς Μιώς από έναν στρατιωτικό εάν ο Θεός δέχεται τον μετανοημένο.

Κι εκείνος αφού τον κατήχησε λέγοντάς του πολλά, τον ρώτησε:

- "Πές μου, αγαπητέ, εάν σχισθεί η χλαίνη σου, την πετάς;"

- "Όχι, -είπε- τη ράβω πάλι και τη χρησιμοποιώ".

- "Αν λοιπόν εσύ -του λέει ο Γέροντας- λυπάσαι το ρούχο σου, ο Θεός δεν θα λυπηθεί το δικό του πλάσμα;"

84. Ένας αδελφός συμβουλεύθηκε τον αββά Ποιμένα:

- "Διέπραξα -είπε- μεγάλη αμαρτία και θέλω να μπω σε κανόνα μετανοίας για τρία χρόνια".

Και ο Γέροντας του λέει:

- "Πολύ είναι".

- "Μήπως για ένα χρόνο;" ρωτάει ο αδελφός.

- "Πολύ είναι" απαντά πάλι ο Γέροντας.

Αυτοί που βρίσκονταν εκεί είπαν:

- "Μέχρι σαράντα μέρες;"

Και πάλι ο Γέροντας είπε:

- "Είναι πολύ".

Και πρόσθεσε:

- "Εγώ πιστεύω ότι εάν ο άνθρωπος μετανοήσει με όλη του την καρδιά και δεν συνεχίσει να κάνει την αμαρτία, και μέσα σε τρεις μέρες τον δέχεται ο Θεός".

96. Κάποιος αδελφός είπε στον αββά Ποιμένα:

- "Αν δω κάτι, το βλέπεις σωστό να μιλήσω γι΄αυτό;

Ο Γέροντας του λέει:

- "Είναι γραμμένο ότι όποιος εκφράσει γνώμη, πρίν του δώσουν τον λόγο, προδίδει αμυαλοσύνη και είναι ντροπή του.

Αν σε ρωτήσουν, μίλησε, αλλιώς σώπαινε".

102. Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα:

- "Εάν βρεθεί ένας άνθρωπος να κάνει κάποια αμαρτία και μετανοήσει, θα τον συγχωρήσει ο Θεός;"

Και ο Γέροντας του λέει:

- "Μά, ο Θεός που έδωσε εντολή στους ανθρώπους να κάνουν αυτό, πολύ περισσότερο δεν θα το κάνει ο ίδιος;

Είναι γνωστό ότι στον Πέτρο έδωσε εντολή: Μέχρι εβδομήντα φορές το εφτά να συγχωρούμε".

111. Ρώτησε κάποιος αδελφός τον αββά Ποιμένα:

- "Τι είναι μετάνοια για την αμαρτία;"

Και ο Γέροντας απάντησε:

- "Το να μην κάνει κανείς στο εξής την αμαρτία. Γι΄αυτό τον λόγο οι δίκαιοι ονομάσθηκαν άμεμπτοι, γιατί έπαυσαν να αμαρτάνουν και έγιναν δίκαιοι".

121. Άλλος αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα:

- "Είναι προτιμότερο το να μιλάει κανείς ή να σιωπά;"

Ο Γέροντας είπε:

- "Εκείνος που μιλάει, επειδή το θέλει ο Θεός, καλά κάνει.

Και εκείνος που σιωπά, γιατί το θέλει ο Θεός, επίσης καλά κάνει".

147. Είπε ο αββάς Παλλάδιος:

- "Η ψυχή που ασκείται κατά Θεόν πρέπει ή να μαθαίνει με εμπιστοσύνη ακούγοντας όσα δεν γνωρίζει, ή να διδάσκει με σαφήνεια όσα έμαθε με την πείρα. Αν κανένα από τα δυο δεν θέλει, δεν είναι στα καλά της. Γιατί είναι αρχή απομάκρυνσης από τον Θεό η χορτασιά της διδασκαλίας και η ανορεξία να ακούσει λόγο Θεού, για τον οποίο πάντοτε πεινάει η ψυχή του ανθρώπου που αγαπάει τον Θεό".

155. Κάποιος αδελφός ρώτησε τον αββά Σισόη:

- "Τι να κάνω, αββά, που έπεσα;"

- "Σήκω πάνω πάλι" απαντά ο Γέροντας.

- "Σηκώθηκα -του λέει ο αδελφός- και ξαναέπεσα".

- "Σήκω ξανά και ξανά", λέει ο Γέροντας.

Και ρωτάει ο αδελφός:

- "Ως πότε;"

- "Έως ότου -αποκρίνεται ο Γέροντας- σε βρει η ώρα του θανάτου είτε στο καλό είτε στην πτώση.

Γιατί σ΄όποια κατάσταση βρεθεί ο άνθρωπος, σ΄αυτήν και φεύγει".

159. Έλεγε κάποιος από τους Γέροντες:

"Παρεκάλεσα τον αββά Σισόη να μου πει έναν λόγο, και μου είπε ότι όσα μπορεί ο άνθρωπος να τα αποφύγει και δεν λαμβάνει τα μέτρα του, είναι σαν να προκαλεί την αμαρτία".

173. Είπε ο αββάς Υπερέχιος:

"Αληθινά σοφός είναι όχι αυτός πού διδάσκει με τα λόγια, αλλά εκείνος που παιδαγωγεί με το παράδειγμα".

189. Ρωτήθηκε Γέροντας:

- "Ποιο είναι το έργο του μοναχού;"

Και απάντησε:

- "Η διάκριση".

191. Ρωτήθηκε Γέροντας:

- "Τι πρέπει να κάνει ο μοναχός;"

Και είπε:

- "Να επιδιώκει κάθε τι το καλό και να απέχει από κάθε κακό".

196. Είπε Γέροντας:

"Το να βιάζει κανείς σ΄όλες τις περιπτώσεις τον εαυτό του, αυτός είναι ο δρόμος του Θεού".

197. Είπε Γέροντας:

"Μην κάνεις τίποτε, προτού εξετάσει την καρδιά σου αν αυτό που θέλεις να κάνεις είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού".

204. Είπε Γέροντας:

"Να μη θέλεις ν΄αποφεύγεις την καταφρόνια από μέρους των άλλων".

209. "Ο Θεός -είπε άλλος Γέροντας- ζητάει από τον άνθρωπο τούτα: Τον νού, τον λόγο και την πράξη".

212. Ο ίδιος είπε:

"Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τα εξής:

• Να φοβάται την κρίση του Θεού,
• να μισήσει την αμαρτία,
• να αγαπήσει την αρετή και
• να προσεύχεται στον Θεό αδιάλειπτα".

223. Είπε Γέροντας:

"Οι Προφήτες έγραψαν τα βιβλία (της Γραφής). Ήρθαν κατόπιν οι Πατέρες και τα εφάρμοσαν. Οι μεταγενέστεροι τα αποστήθισαν.
Ήρθε κι αυτή η γενεά, τα έγραψε και τα τοποθέτησε στα ράφια, όπου μένουν αχρησιμοποίητα".

260. Είπε Γέροντας:

"Ο άνθρωπος που εκούσια προσφέρει τον εαυτό του σε θλίψη, πιστεύω ότι μεταξύ των μαρτύρων τον λογαριάζει ο Θεός.
Γιατί τα δάκρυα του ανθρώπου αυτού υπολογίζονται ως αίμα".

302. Είπε Γέροντας:

"Το ψέμα το εκπροσωπεί ο παλαιός άνθρωπος, ενώ, αντίθετα, την αλήθεια ο αναγεννημένος άνθρωπος".

303. Είπε επίσης:

"Η ρίζα των καλών έργων είναι η αλήθεια. Το ψέμμα είναι θάνατος".